Thế giới được cứu thoát
Cho phép tôi tự giới thiệu, tôi là phó giáo sư Smith. Người ta cử tôi đến đây để giúp đỡ giáo sư. Tôi đã nghiên cứu về sinh hóa phục vụ Rodenstock và Krisman. Tôi đã khám phá ra thành phần cấu tạo “bột” của giáo sư và sản xuất ra nó để xuất khẩu.
- À ra thế đấy, - Broie nói - như vậy ông là một “kẻ tòng phạm”! Có phải vì lý do đó mà ông trở thành người giúp việc tôi trong phòng thí nghiệm tại nhà tù này chăng?
- Không phải như vậy đâu, giáo sư ạ. Người ta không đụng đến tôi. Chắc họ thấy rằng đưa một người ra làm vật hy sinh cũng đủ.
- Nhưng Rodenstock và Krisman vẫn được tự do à?
- Ồ, vâng, thậm chí vẫn phát tài như trước. Các ông ấy chế tạo máy hủy diệt “bột” bằng phương tiện cơ giới và do đó vớ được những món lãi lớn. Tất cả những người giàu có đều mua các máy móc đó. Hàng nghìn công nhân đang làm việc để tiêu diệt “bột”. Than ôi, ngày làm việc trên khắp thế giới kéo dài đến mười hai tiếng đồng hồ. Làm thế nào được! Khắp nơi tuyên bố tình trạng chiến tranh. Công nhân phải lao động như làm nghĩa vụ quân sự. Bất cứ cuộc đình công nào cũng đều bị trấn áp một cách cực kỳ tàn nhẫn.
Broie ngồi cúi đầu buồn bã.
“Broie đáng thương quá! Ông ta có ngờ đến nông nỗi này không nhỉ?” - Smith nghĩ bụng và cảm thấy thương hại nhà bác học giả.
- Xin mời giáo sư xem phòng thí nghiệm tổ chức ra sao đã! Không đến nỗi tồi đấy chứ?
Broie ngừng suy nghĩ, và bằng con mắt nhà nghề, ông nhìn khắp phòng thí nghiệm. Ông to vẻ hài lòng. Nhìn thấy chiếc kính hiển vi, những chiếc bình cổ cong, cổ thắt, hình như ông hồi tỉnh lại sau khi chịu đựng mọi nỗi xúc động, lo âu. Công việc lại thu hút ông.
- Vâng, vâng, - Ông nói - đây là một phòng thí nghiệm tốt. Ở đây còn thiếu một vài dụng cụ, nhưng tất nhiên chúng ta sẽ được cung cấp thêm mọi phương tiện cần thiết. Phải làm việc, làm việc ngay!
- Ồ, thế thì thật tuyệt! Chẳng bao lâu chúng ta sẽ chế ngự được “bột”. Nhân tiện, xin giáo sư cho biết vì sao “bột” lại nở nhanh như vậy? Có phải chỉ vì nhiệt độ tăng khi mùa hè đến không?
- Tất nhiên không phải chỉ vì nguyên nhân đó.
Không khí mùa hè có nhiều vi khuẩn hơn vào mùa rét. Loài “vi khuẩn nguyên sinh” của tôi thu nhận được nhiều chất dinh dưỡng hơn, do đó “bột” nở nhanh hơn.
- Tôi cũng cho là như vậy - Smith nói - Do đó, việc hủy diệt triệt để “bột mì vĩnh cửu” có thể tiến hành theo hai cách. Hoặc chúng ta sẽ phải tìm cách cấy một giống vi khuẩn nào đó ăn “bột” nhanh hơn mức độ phát triển của “bột”, hoặc chúng ta phải khử chất dinh dưỡng nuôi sống “vi khuẩn nguyên sinh” trong không khí để tạo nên “bột”.
-... Tôi đã suy nghĩ về phương pháp thứ nhất - Broie nói - Tôi cảm thấy cách khử trùng trong không khí của ông cũng không kém phần thú vị.
- Thế thì chúng ta sẽ làm việc theo cả hai hướng.
Broie nhận thấy Smith là một nhà khoa học có kinh nghiệm, sẵn tài năng và là một người bạn tốt. Broie và Smith làm việc không biết mệt mỏi, và công việc của họ có lẽ còn tốt hơn nếu những cuộc thẩm vấn của dự thẩm viên không làm cho Broie phân tán tư tưởng. Sau các cuộc thẩm vấn đó, Broie lại đau khổ trầm ngâm suy nghĩ hoặc mất thăng bằng. Smith đã cố gắng tìm cách an ủi Broie:
- Giáo sư để ý đến cái lão thẩm phán vô tích sự ấy làm gì. Phát minh của giáo sư, dù người ta nói đông nói tây thế nào chăng nữa, cũng vẫn cực kỳ vĩ đại. Công trình nghiên cứu khoa học nào chẳng kèm theo thất bại. Bây giờ chúng ta đang nghiên cứu cách hủy diệt sản phẩm phát minh của giáo sư.
Nhưng chúng ta sẽ không ngừng ở công việc “phá hoại” này Chúng ta sẽ tìm ra cách kiềm chế “bột” của giáo sư, biến nó thành một công cụ ngoan ngoãn trong tay con người, và chúng ta sẽ giải thoát nhân loại khỏi nạn đói.
Toàn thế giới hồi hộp, chăm chú theo dõi công việc đang tiến hanh trong phòng thí nghiệm tại nhà tù. Song, sự kiên nhẫn của mọi người rõ ràng giảm sút. Báo chí đã viết nhiều hơn về việc cần phải đưa giáo sư Broie ra tòa, vì rõ ràng ông không hoàn thành được nhiệm vụ. Smith có đọc những tờ báo, nhưng giấu không cho Broie biết những tin tức ấy, để khỏi làm ông thêm bối rối.
Song một lần Broie đọc được những bài báo đó. Ông ngồi rất lâu trầm ngâm suy nghĩ, đến tối ông cố thuyết phục Smith đi ngủ sớm vì Smith đã nhiều đêm thức trắng.
Smith nằm xuống giường - hai người vẫn ngủ ngay tại phòng thí nghiệm - nhưng ông không sao chợp mắt được. Smith thấy tối nay Broie tỏ ra đặc biệt xúc động, nên nằm lim dim mắt giả vờ ngủ để theo dõi Broie.
Giáo sư đi đi lại lại rất lâu trong phòng thí nghiệm, rồi ngồi xuống làm việc. Yên tâm về bạn, Smith bắt đầu chập chờn sắp ngủ thì bỗng tiếng kêu của Broie làm ông bừng tỉnh.
- Tìm ra rồi?
Smith định đứng dậy chúc mừng Broie về phát minh của giáo sư, nhưng thái độ kỳ lạ của Broie đã ngăn ông lại. Broie nhanh nhẹn bước đến bàn viết đốt mất tờ giấy gì không rõ trên ngọn lửa đèn cồn, viết vài dòng chữ rồi rút ống tiêm ra.
“Ông ấy định tự tử!” - Smith vừa thoáng nghĩ đã vội nhảy khỏi giường và lao về phía giáo sư.
- Ôi, giáo sư thân mến, sao lại thế? Tôi không cho phép giáo sư làm như vậy đâu.
- Đừng cản trở tôi - Broie nói - Nếu như tôi có phạm lỗi thì tôi cũng đã chuộc lỗi: tôi đã khám phá ra thứ thuốc trừ “bột mì vĩnh cửu”. Nhưng tôi đã kiệt sức... Sống như vậy đủ rồi.
- Mệt thì xin giáo sư cứ nghỉ. Một bộ óc như thế này không thể để uổng phí được. - Giằng ống tiêm khỏi tay giáo sư, Smith tiếp tục nói - Xin cho phép tôi chúc mừng giáo sư kính mến? Giáo sư có thể chúc mừng cả tôi nữa. Tối hôm nay, tôi cũng đã may mắn hoàn thành nhiệm vụ.
- Tại sao ông không nói với tôi?
- Tôi con muốn kiểm tra lại đôi chút. - Smith khiêm tốn trả lời. Thực ra ông biết công việc của Broie gần xong, nên muốn dành cho giáo sư vinh dự là người phát minh đầu tiên.
- Còn hiện nay, thưa giáo sư kính mến, chúng ta vẫn cần phải sống, chúng ta sẽ sống và sẽ làm việc. Chúng ta sẽ hoàn thiện “bột mì vĩnh cửu” của chúng ta - “bột mì” của giáo sư. Mọi người sẽ dùng “bột” và nhớ ơn “người thợ bánh mì” thiên tài đã làm ra nó.
Giáo sư Broie mỉm cười, bắt tay Smith. Chẳng bao lâu, báo chí và đài phát thanh thông báo cho thế giới biết tin đã tìm ra thứ thuốc có thể hủy diệt triệt để “bột mì vĩnh cửu”. Thứ “nấm” của giáo sư Broie thật tuyệt diệu. Chỉ cần bỏ vào “bột” một vài lạng thứ nấm này là “bột” bắt đầu chua, lún xuống và trong phút chốc cả một núi “bột” khổng lồ biến mất, chỉ còn lại một ít mốc xam xám. Mốc khô đi và biến thành bụi. Phương pháp khử trùng trong không khí của Smith cũng rất hiệu nghiệm, nhưng cách làm của Broie giản tiện và rẻ tiền hơn, nên được mọi người sử dụng rộng rãi.
Thế giới được giải thoát khỏi nạn “bột”. Nhân loại đã được cứu sống.
Cho phép tôi tự giới thiệu, tôi là phó giáo sư Smith. Người ta cử tôi đến đây để giúp đỡ giáo sư. Tôi đã nghiên cứu về sinh hóa phục vụ Rodenstock và Krisman. Tôi đã khám phá ra thành phần cấu tạo “bột” của giáo sư và sản xuất ra nó để xuất khẩu.
- À ra thế đấy, - Broie nói - như vậy ông là một “kẻ tòng phạm”! Có phải vì lý do đó mà ông trở thành người giúp việc tôi trong phòng thí nghiệm tại nhà tù này chăng?
- Không phải như vậy đâu, giáo sư ạ. Người ta không đụng đến tôi. Chắc họ thấy rằng đưa một người ra làm vật hy sinh cũng đủ.
- Nhưng Rodenstock và Krisman vẫn được tự do à?
- Ồ, vâng, thậm chí vẫn phát tài như trước. Các ông ấy chế tạo máy hủy diệt “bột” bằng phương tiện cơ giới và do đó vớ được những món lãi lớn. Tất cả những người giàu có đều mua các máy móc đó. Hàng nghìn công nhân đang làm việc để tiêu diệt “bột”. Than ôi, ngày làm việc trên khắp thế giới kéo dài đến mười hai tiếng đồng hồ. Làm thế nào được! Khắp nơi tuyên bố tình trạng chiến tranh. Công nhân phải lao động như làm nghĩa vụ quân sự. Bất cứ cuộc đình công nào cũng đều bị trấn áp một cách cực kỳ tàn nhẫn.
Broie ngồi cúi đầu buồn bã.
“Broie đáng thương quá! Ông ta có ngờ đến nông nỗi này không nhỉ?” - Smith nghĩ bụng và cảm thấy thương hại nhà bác học giả.
- Xin mời giáo sư xem phòng thí nghiệm tổ chức ra sao đã! Không đến nỗi tồi đấy chứ?
Broie ngừng suy nghĩ, và bằng con mắt nhà nghề, ông nhìn khắp phòng thí nghiệm. Ông to vẻ hài lòng. Nhìn thấy chiếc kính hiển vi, những chiếc bình cổ cong, cổ thắt, hình như ông hồi tỉnh lại sau khi chịu đựng mọi nỗi xúc động, lo âu. Công việc lại thu hút ông.
- Vâng, vâng, - Ông nói - đây là một phòng thí nghiệm tốt. Ở đây còn thiếu một vài dụng cụ, nhưng tất nhiên chúng ta sẽ được cung cấp thêm mọi phương tiện cần thiết. Phải làm việc, làm việc ngay!
- Ồ, thế thì thật tuyệt! Chẳng bao lâu chúng ta sẽ chế ngự được “bột”. Nhân tiện, xin giáo sư cho biết vì sao “bột” lại nở nhanh như vậy? Có phải chỉ vì nhiệt độ tăng khi mùa hè đến không?
- Tất nhiên không phải chỉ vì nguyên nhân đó.
Không khí mùa hè có nhiều vi khuẩn hơn vào mùa rét. Loài “vi khuẩn nguyên sinh” của tôi thu nhận được nhiều chất dinh dưỡng hơn, do đó “bột” nở nhanh hơn.
- Tôi cũng cho là như vậy - Smith nói - Do đó, việc hủy diệt triệt để “bột mì vĩnh cửu” có thể tiến hành theo hai cách. Hoặc chúng ta sẽ phải tìm cách cấy một giống vi khuẩn nào đó ăn “bột” nhanh hơn mức độ phát triển của “bột”, hoặc chúng ta phải khử chất dinh dưỡng nuôi sống “vi khuẩn nguyên sinh” trong không khí để tạo nên “bột”.
-... Tôi đã suy nghĩ về phương pháp thứ nhất - Broie nói - Tôi cảm thấy cách khử trùng trong không khí của ông cũng không kém phần thú vị.
- Thế thì chúng ta sẽ làm việc theo cả hai hướng.
Broie nhận thấy Smith là một nhà khoa học có kinh nghiệm, sẵn tài năng và là một người bạn tốt. Broie và Smith làm việc không biết mệt mỏi, và công việc của họ có lẽ còn tốt hơn nếu những cuộc thẩm vấn của dự thẩm viên không làm cho Broie phân tán tư tưởng. Sau các cuộc thẩm vấn đó, Broie lại đau khổ trầm ngâm suy nghĩ hoặc mất thăng bằng. Smith đã cố gắng tìm cách an ủi Broie:
- Giáo sư để ý đến cái lão thẩm phán vô tích sự ấy làm gì. Phát minh của giáo sư, dù người ta nói đông nói tây thế nào chăng nữa, cũng vẫn cực kỳ vĩ đại. Công trình nghiên cứu khoa học nào chẳng kèm theo thất bại. Bây giờ chúng ta đang nghiên cứu cách hủy diệt sản phẩm phát minh của giáo sư.
Nhưng chúng ta sẽ không ngừng ở công việc “phá hoại” này Chúng ta sẽ tìm ra cách kiềm chế “bột” của giáo sư, biến nó thành một công cụ ngoan ngoãn trong tay con người, và chúng ta sẽ giải thoát nhân loại khỏi nạn đói.
Toàn thế giới hồi hộp, chăm chú theo dõi công việc đang tiến hanh trong phòng thí nghiệm tại nhà tù. Song, sự kiên nhẫn của mọi người rõ ràng giảm sút. Báo chí đã viết nhiều hơn về việc cần phải đưa giáo sư Broie ra tòa, vì rõ ràng ông không hoàn thành được nhiệm vụ. Smith có đọc những tờ báo, nhưng giấu không cho Broie biết những tin tức ấy, để khỏi làm ông thêm bối rối.
Song một lần Broie đọc được những bài báo đó. Ông ngồi rất lâu trầm ngâm suy nghĩ, đến tối ông cố thuyết phục Smith đi ngủ sớm vì Smith đã nhiều đêm thức trắng.
Smith nằm xuống giường - hai người vẫn ngủ ngay tại phòng thí nghiệm - nhưng ông không sao chợp mắt được. Smith thấy tối nay Broie tỏ ra đặc biệt xúc động, nên nằm lim dim mắt giả vờ ngủ để theo dõi Broie.
Giáo sư đi đi lại lại rất lâu trong phòng thí nghiệm, rồi ngồi xuống làm việc. Yên tâm về bạn, Smith bắt đầu chập chờn sắp ngủ thì bỗng tiếng kêu của Broie làm ông bừng tỉnh.
- Tìm ra rồi?
Smith định đứng dậy chúc mừng Broie về phát minh của giáo sư, nhưng thái độ kỳ lạ của Broie đã ngăn ông lại. Broie nhanh nhẹn bước đến bàn viết đốt mất tờ giấy gì không rõ trên ngọn lửa đèn cồn, viết vài dòng chữ rồi rút ống tiêm ra.
“Ông ấy định tự tử!” - Smith vừa thoáng nghĩ đã vội nhảy khỏi giường và lao về phía giáo sư.
- Ôi, giáo sư thân mến, sao lại thế? Tôi không cho phép giáo sư làm như vậy đâu.
- Đừng cản trở tôi - Broie nói - Nếu như tôi có phạm lỗi thì tôi cũng đã chuộc lỗi: tôi đã khám phá ra thứ thuốc trừ “bột mì vĩnh cửu”. Nhưng tôi đã kiệt sức... Sống như vậy đủ rồi.
- Mệt thì xin giáo sư cứ nghỉ. Một bộ óc như thế này không thể để uổng phí được. - Giằng ống tiêm khỏi tay giáo sư, Smith tiếp tục nói - Xin cho phép tôi chúc mừng giáo sư kính mến? Giáo sư có thể chúc mừng cả tôi nữa. Tối hôm nay, tôi cũng đã may mắn hoàn thành nhiệm vụ.
- Tại sao ông không nói với tôi?
- Tôi con muốn kiểm tra lại đôi chút. - Smith khiêm tốn trả lời. Thực ra ông biết công việc của Broie gần xong, nên muốn dành cho giáo sư vinh dự là người phát minh đầu tiên.
- Còn hiện nay, thưa giáo sư kính mến, chúng ta vẫn cần phải sống, chúng ta sẽ sống và sẽ làm việc. Chúng ta sẽ hoàn thiện “bột mì vĩnh cửu” của chúng ta - “bột mì” của giáo sư. Mọi người sẽ dùng “bột” và nhớ ơn “người thợ bánh mì” thiên tài đã làm ra nó.
Giáo sư Broie mỉm cười, bắt tay Smith. Chẳng bao lâu, báo chí và đài phát thanh thông báo cho thế giới biết tin đã tìm ra thứ thuốc có thể hủy diệt triệt để “bột mì vĩnh cửu”. Thứ “nấm” của giáo sư Broie thật tuyệt diệu. Chỉ cần bỏ vào “bột” một vài lạng thứ nấm này là “bột” bắt đầu chua, lún xuống và trong phút chốc cả một núi “bột” khổng lồ biến mất, chỉ còn lại một ít mốc xam xám. Mốc khô đi và biến thành bụi. Phương pháp khử trùng trong không khí của Smith cũng rất hiệu nghiệm, nhưng cách làm của Broie giản tiện và rẻ tiền hơn, nên được mọi người sử dụng rộng rãi.
Thế giới được giải thoát khỏi nạn “bột”. Nhân loại đã được cứu sống.