Khi d Artagnan rời Porthos và Aramis thì cả hai trở về đồn chính để nói chuyện được tự do hơn. Porthos vẫn có dáng trầm tư khiến Aramis thấy khó chịu tuy rằng tâm trí ông cũng không mấy thư thái. Ông bỗng lên tiếng:
- Này Porthos, để tôi nói cho bạn nghe sự suy tính của d Artagnan. - Thế này, d Artagnan sẽ xin Nhà vua cho từ chức và trong cơn rối loạn vì anh ta vắng mặt thì chúng ta ra đi hay nói đúng hơn là bạn sẽ ra khơi, Porthos ạ, một mình bạn, nếu trường hợp chỉ có thể để cho một người thoát thôi.
Đến đây thì Porthos lắc đầu:
- Chúng ta cùng trốn, Aramis ạ, hay là cùng ở lại thôi.
- Bạn thật có lòng tốt, nhưng tôi không vui được khi thấy nét mặt lo lắng của bạn.
Porthos đáp:
- Tôi có lo lắng gì đâu?
- Bạn không bằng lòng tôi phải không?
- Tôi không có gì không bằng lòng bạn cả.
- Thế thì, bạn ơi, sao lại có nét mặt sầu thảm thế?
- Để tôi nói cho nghe: tôi đang làm tờ di chúc.
Trong khi nói những lời đó, con người tốt bụng Porthos buồn bã nhìn Aramis.
- Di chúc? Sao? Bạn nghĩ là thất bại rồi ư?
- Tôi cảm thấy mệt mỏi. Lần đầu tiên đấy. Và trong gia đình cũng có chung một sự kiện quen thuộc.
- Gì đấy, bạn?
- Ông nội tôi còn khỏe hơn tôi gấp hai lần.
Aramis kêu lên:
- Ồ! ồ! Đúng ông nội bạn là Samson(1) rồi.
- Không, ông tên là Antoine. Lúc ông sống đến tuổi như tôi, có một hôm sắp đi săn, ông cảm thấy đôi chân yếu đi chuyện không bao giờ xảy ra đấy.
- Mệt như thế là làm sao?
- Dấu hiệu chẳng lành đấy. Trong lúc ra đi mà bụng cứ phàn nàn về đôi chân yếu đuối, ông gặp một con heo rừng húc lúc ông giơ súng bắn hụt nên bị tan xác chết ngay.
- Nhưng mà đó không phải là lý do để bạn hoảng hốt, Porthos ạ.
- Không, rồi bạn sẽ thấy. Cha tôi có lúc mạnh như ông. Đó là một chiến sĩ từng xông pha nhiều trận mạc dưới thời Henri III, Henri IV. Ông không phải tên Antoine mà là Gaspard như ông De Coligny. Lúc nào ông cũng xông xáo trên ngựa, không biết mệt là gì. Một buổi tối, khi đứng dậy rời bàn ăn, ông ngã khuỵu xuống.
Aramis nói:
- Chắc là tại ăn uống không đầy đủ đấy chứ?
- Ồ không phải đói đâu. Ông lạ lùng vì sự yếu ớt đó và nói với bà nội tôi lúc bà dìu ông. "Không biết chừng tôi sắp gặp một con heo rừng như ông già chứ gì?".
- Thế rồi sao? - Aramis hỏi.
- Thế rồi, mặc cho đôi chân yếu, ông vẫn không chịu đi nằm mà lại muốn xuống dưới vườn. Mới ở bậc cấp đầu ông đã hụt chân. Thang lầu rất dốc, cha tôi ngã lăn đập vào một cạnh đá có gắn một cái bản lề sắt. Miếng bản lề đâm vào thái dương, ông chết ngay tức khắc.
Aramis ngước mắt nhìn bạn nói:
- Hai trường hợp thật lạ lùng. Nhưng thôi đừng nghĩ là có trường hợp thứ ba. Một con người sung sức như bạn không thể tin nhảm được, bạn Porthos ạ. Với lại đôi chân bạn đâu có sụn. Bạn vẫn cứng cáp mạnh khỏe vô cùng; bạn đủ sức nhấc cả toà nhà đó ấy.
Porthos nói:
- Bây giờ thì tôi chẳng có gì, nhưng lúc nãy có hồi tôi xiểng niểng, tôi muốn sụn xuống và đến bốn lần xảy ra như thế. Chuyện đó không làm cho tôi sợ đâu, nhưng chỉ làm tôi bất mãn thôi, vì được sống thì thật là đẹp. Tôi có tiền, có đất sinh lợi, có ngựa tốt, có bạn thân yêu: d Artagnan, Athos, Raoul, và bạn.
Con người tuyệt vời Porthos cũng không giấu tình cảm mình dành cho Aramis khi lần lượt kể ra chuyện đó. Aramis nắm tay bạn nói:
- Chúng ta còn nhiều năm nữa đấy để cho thế giới còn giữ được những con người hiếm thấy. Bạn cứ tin tôi đi. Chúng ta không có lời đáp của d Artagnan là điềm tốt đấy. Chắc anh ta đang ra lệnh gom hạm đội và rút khỏi vùng biển này. Lúc nãy tôi vừa ra lệnh đẩy một chiếc thuyền trên các khúc gỗ lăn cho tới chỗ cửa động Locmaria nơi mà bạn biết là chúng ta đã đứng rình chồn cáo nhiều lần đấy.
- Đúng, động ấy thông với vịnh biển hẹp qua một ngách mà có hồi chúng ta đã khám phá ra khi đuổi theo con chồn đó.
- Khi nguy biến, ta giấu một chiếc thuyền trong động mà bây giờ chắc đã có rồi. Chúng ta ở đấy chờ đêm tối thuận tiện để ra đi.
- Ý kiến thật hay, chúng ta được lợi gì mà ở đấy?
Chúng ta được lợi là không ai biết được cái động ấy cả, không biết lối ra, trừ hai hay ba tay săn trên đảo, chúng ta được lợi là nếu đảo bị chiếm, trinh sát địch không thấy thuyền bè bên bờ tưởng rằng không ai có thể thoát được nên không ngó ngàng đến.
- Tôi hiểu rồi.
- Thế còn đôi chân thì sao?
- Ồ lúc này thì tốt lắm.
- Bạn thấy rõ là tất cả mọi sự đều giúp chúng ta yên tâm và đầy hy vọng. D Artagnan giải toả mặt biển cho chúng ta. Không còn sợ hạm đội Hoàng gia hay cuộc đổ bộ nào cả. Thượng đế muôn năm! Porthos ơi, chúng ta còn có cả nửa thế kỷ nữa để vùng vẫy và nếu ta đi được Tây Ban Nha thì tôi dám hứa với bạn là tước hầu của bạn nắm chắc trong tay rồi.
- Cứ hy vọng đi - Porthos trả lời, hơi vui lên vì lây cái nhiệt thành của bạn.
Bỗng nhiên có tiếng hô to:
- Chiến đấu.
Aramis ra mở cửa sổ, thấy một đám đông cầm đuốc chạy đi. Đàn bà tản ra, đàn ông mang vũ khí về vị trí của mình. Một binh sĩ nhận ra Aramis, kêu lên:
- Hạm đội! Hạm đội!
- Hạm đội à?
- Ở cách nửa tầm súng thôi, - người lính tiếp lời.
- Aramis gào to:
- Chiến đấu!
Porthos tiếp lời vang dội.
- Chiến đấu!
Rồi cả hai tung người về phía kè đá, nấp sau các khẩu pháo. Người ta thấy có những chiếc xuồng đầy binh sĩ tiến về ba hướng để đổ quân ở ba nơi khác nhau. Một sĩ quan phòng thủ hỏi:
- Bây giờ làm thế nào?
Aramis trả lời:
- Ngăn họ lại, nếu họ tiếp tục tiến thì bắn?
Năm phút sau từng loạt đại bác nổ vang rền. Đó là những tiếng súng d Artagnan nghe khi đang về Pháp.
Nhưng các xuồng đã tiến lại quá gần nên súng bắn không trúng. Chúng áp sát bờ và mọi người giáp mặt nhau chiến đấu.
- Porthos, sao thế? - Aramis hỏi bạn.
- Không có gì. Đôi chân thật khó hiểu chúng. Cứ đánh đi rồi chúng sẽ trở lại bình thường.
Quả thật Porthos và Aramis bắt đầu chiến đấu thật hăng, họ thúc đẩy quân lính hăng hái đến mức phe Hoàng gia phải vội vàng rút lui xuống xuồng, chỉ kịp mang người bị thương thôi.
Aramis kêu lên:
- Porthos, phải bắt cho được một tù binh, nhanh, nhanh lên.
Porthos cúi xuống bậc cấp kè đá, nắm lấy cổ một sĩ quan Hoàng gia đang đứng chờ mọi người xuống xuồng hết mới bước theo. Cánh tay người khổng lồ chụp lấy con mồi giơ lên làm mộc che trong khi ông bước lên không có một tiếng súng nào đuổi theo.
- Tù binh đây, - Porthos nói với Aramis.
Ông này cười to:
- Này, cái chân giỏi quá.
- Tôi không bắt người tù bằng chân đâu, tôi bắt bằng tay, - Porthos buồn bã trả lời.
Chú thích:
(1) Samson, nhân vật thần thoại có sức mạnh tuyệt luân
- Này Porthos, để tôi nói cho bạn nghe sự suy tính của d Artagnan. - Thế này, d Artagnan sẽ xin Nhà vua cho từ chức và trong cơn rối loạn vì anh ta vắng mặt thì chúng ta ra đi hay nói đúng hơn là bạn sẽ ra khơi, Porthos ạ, một mình bạn, nếu trường hợp chỉ có thể để cho một người thoát thôi.
Đến đây thì Porthos lắc đầu:
- Chúng ta cùng trốn, Aramis ạ, hay là cùng ở lại thôi.
- Bạn thật có lòng tốt, nhưng tôi không vui được khi thấy nét mặt lo lắng của bạn.
Porthos đáp:
- Tôi có lo lắng gì đâu?
- Bạn không bằng lòng tôi phải không?
- Tôi không có gì không bằng lòng bạn cả.
- Thế thì, bạn ơi, sao lại có nét mặt sầu thảm thế?
- Để tôi nói cho nghe: tôi đang làm tờ di chúc.
Trong khi nói những lời đó, con người tốt bụng Porthos buồn bã nhìn Aramis.
- Di chúc? Sao? Bạn nghĩ là thất bại rồi ư?
- Tôi cảm thấy mệt mỏi. Lần đầu tiên đấy. Và trong gia đình cũng có chung một sự kiện quen thuộc.
- Gì đấy, bạn?
- Ông nội tôi còn khỏe hơn tôi gấp hai lần.
Aramis kêu lên:
- Ồ! ồ! Đúng ông nội bạn là Samson(1) rồi.
- Không, ông tên là Antoine. Lúc ông sống đến tuổi như tôi, có một hôm sắp đi săn, ông cảm thấy đôi chân yếu đi chuyện không bao giờ xảy ra đấy.
- Mệt như thế là làm sao?
- Dấu hiệu chẳng lành đấy. Trong lúc ra đi mà bụng cứ phàn nàn về đôi chân yếu đuối, ông gặp một con heo rừng húc lúc ông giơ súng bắn hụt nên bị tan xác chết ngay.
- Nhưng mà đó không phải là lý do để bạn hoảng hốt, Porthos ạ.
- Không, rồi bạn sẽ thấy. Cha tôi có lúc mạnh như ông. Đó là một chiến sĩ từng xông pha nhiều trận mạc dưới thời Henri III, Henri IV. Ông không phải tên Antoine mà là Gaspard như ông De Coligny. Lúc nào ông cũng xông xáo trên ngựa, không biết mệt là gì. Một buổi tối, khi đứng dậy rời bàn ăn, ông ngã khuỵu xuống.
Aramis nói:
- Chắc là tại ăn uống không đầy đủ đấy chứ?
- Ồ không phải đói đâu. Ông lạ lùng vì sự yếu ớt đó và nói với bà nội tôi lúc bà dìu ông. "Không biết chừng tôi sắp gặp một con heo rừng như ông già chứ gì?".
- Thế rồi sao? - Aramis hỏi.
- Thế rồi, mặc cho đôi chân yếu, ông vẫn không chịu đi nằm mà lại muốn xuống dưới vườn. Mới ở bậc cấp đầu ông đã hụt chân. Thang lầu rất dốc, cha tôi ngã lăn đập vào một cạnh đá có gắn một cái bản lề sắt. Miếng bản lề đâm vào thái dương, ông chết ngay tức khắc.
Aramis ngước mắt nhìn bạn nói:
- Hai trường hợp thật lạ lùng. Nhưng thôi đừng nghĩ là có trường hợp thứ ba. Một con người sung sức như bạn không thể tin nhảm được, bạn Porthos ạ. Với lại đôi chân bạn đâu có sụn. Bạn vẫn cứng cáp mạnh khỏe vô cùng; bạn đủ sức nhấc cả toà nhà đó ấy.
Porthos nói:
- Bây giờ thì tôi chẳng có gì, nhưng lúc nãy có hồi tôi xiểng niểng, tôi muốn sụn xuống và đến bốn lần xảy ra như thế. Chuyện đó không làm cho tôi sợ đâu, nhưng chỉ làm tôi bất mãn thôi, vì được sống thì thật là đẹp. Tôi có tiền, có đất sinh lợi, có ngựa tốt, có bạn thân yêu: d Artagnan, Athos, Raoul, và bạn.
Con người tuyệt vời Porthos cũng không giấu tình cảm mình dành cho Aramis khi lần lượt kể ra chuyện đó. Aramis nắm tay bạn nói:
- Chúng ta còn nhiều năm nữa đấy để cho thế giới còn giữ được những con người hiếm thấy. Bạn cứ tin tôi đi. Chúng ta không có lời đáp của d Artagnan là điềm tốt đấy. Chắc anh ta đang ra lệnh gom hạm đội và rút khỏi vùng biển này. Lúc nãy tôi vừa ra lệnh đẩy một chiếc thuyền trên các khúc gỗ lăn cho tới chỗ cửa động Locmaria nơi mà bạn biết là chúng ta đã đứng rình chồn cáo nhiều lần đấy.
- Đúng, động ấy thông với vịnh biển hẹp qua một ngách mà có hồi chúng ta đã khám phá ra khi đuổi theo con chồn đó.
- Khi nguy biến, ta giấu một chiếc thuyền trong động mà bây giờ chắc đã có rồi. Chúng ta ở đấy chờ đêm tối thuận tiện để ra đi.
- Ý kiến thật hay, chúng ta được lợi gì mà ở đấy?
Chúng ta được lợi là không ai biết được cái động ấy cả, không biết lối ra, trừ hai hay ba tay săn trên đảo, chúng ta được lợi là nếu đảo bị chiếm, trinh sát địch không thấy thuyền bè bên bờ tưởng rằng không ai có thể thoát được nên không ngó ngàng đến.
- Tôi hiểu rồi.
- Thế còn đôi chân thì sao?
- Ồ lúc này thì tốt lắm.
- Bạn thấy rõ là tất cả mọi sự đều giúp chúng ta yên tâm và đầy hy vọng. D Artagnan giải toả mặt biển cho chúng ta. Không còn sợ hạm đội Hoàng gia hay cuộc đổ bộ nào cả. Thượng đế muôn năm! Porthos ơi, chúng ta còn có cả nửa thế kỷ nữa để vùng vẫy và nếu ta đi được Tây Ban Nha thì tôi dám hứa với bạn là tước hầu của bạn nắm chắc trong tay rồi.
- Cứ hy vọng đi - Porthos trả lời, hơi vui lên vì lây cái nhiệt thành của bạn.
Bỗng nhiên có tiếng hô to:
- Chiến đấu.
Aramis ra mở cửa sổ, thấy một đám đông cầm đuốc chạy đi. Đàn bà tản ra, đàn ông mang vũ khí về vị trí của mình. Một binh sĩ nhận ra Aramis, kêu lên:
- Hạm đội! Hạm đội!
- Hạm đội à?
- Ở cách nửa tầm súng thôi, - người lính tiếp lời.
- Aramis gào to:
- Chiến đấu!
Porthos tiếp lời vang dội.
- Chiến đấu!
Rồi cả hai tung người về phía kè đá, nấp sau các khẩu pháo. Người ta thấy có những chiếc xuồng đầy binh sĩ tiến về ba hướng để đổ quân ở ba nơi khác nhau. Một sĩ quan phòng thủ hỏi:
- Bây giờ làm thế nào?
Aramis trả lời:
- Ngăn họ lại, nếu họ tiếp tục tiến thì bắn?
Năm phút sau từng loạt đại bác nổ vang rền. Đó là những tiếng súng d Artagnan nghe khi đang về Pháp.
Nhưng các xuồng đã tiến lại quá gần nên súng bắn không trúng. Chúng áp sát bờ và mọi người giáp mặt nhau chiến đấu.
- Porthos, sao thế? - Aramis hỏi bạn.
- Không có gì. Đôi chân thật khó hiểu chúng. Cứ đánh đi rồi chúng sẽ trở lại bình thường.
Quả thật Porthos và Aramis bắt đầu chiến đấu thật hăng, họ thúc đẩy quân lính hăng hái đến mức phe Hoàng gia phải vội vàng rút lui xuống xuồng, chỉ kịp mang người bị thương thôi.
Aramis kêu lên:
- Porthos, phải bắt cho được một tù binh, nhanh, nhanh lên.
Porthos cúi xuống bậc cấp kè đá, nắm lấy cổ một sĩ quan Hoàng gia đang đứng chờ mọi người xuống xuồng hết mới bước theo. Cánh tay người khổng lồ chụp lấy con mồi giơ lên làm mộc che trong khi ông bước lên không có một tiếng súng nào đuổi theo.
- Tù binh đây, - Porthos nói với Aramis.
Ông này cười to:
- Này, cái chân giỏi quá.
- Tôi không bắt người tù bằng chân đâu, tôi bắt bằng tay, - Porthos buồn bã trả lời.
Chú thích:
(1) Samson, nhân vật thần thoại có sức mạnh tuyệt luân