Không ngờ nhà nghỉ, khách sạn gì cũng hết chỗ, chúng tôi tới mấynơi liền, cuối cùng cũng tìm được một khách sạn ba sao nho nhỏ. Tô Á Văn đi từ quầy tiếp tân ra, hỏi tôi: Tìm hết quanh vùng này màchỉ còn một chỗ này thôi, nhưng khách sạn cũng chỉ còn lại mộtphòng .
Tôi ngồi trên sofa sảnh chính coi tạp chí, lơ đãng gật đầu: Ừ.
Anh nói tiếp: Mấy nhà nghỉ gần đây không sạch sẽ mà cũng khôngan toàn, hay chúng ta ở lại đây đi .
Tâm trí của tôi hãy còn bị đầu đề của vụ án Tiểu Tam giết vợ kinhđiển hấp dẫn, gật đầu cái nữa.
Anh tò mò nhìn qua: Coi cái gì đó? Ngồi đọc chăm chú thế, nãy giờchẳng nói được chuyện gì với em cả! .
Tôi rụt cằm, mắt vẫn nhìn vào trang tạp chí: Anh quyết gì thì emtheo đó, dù em không đồng ý thì anh cũng chẳng sửa lại đâu mà, cứdẹp ý kiến của em qua một bên cho đỡ tốn công vô ích, em đỡ mấtsức, cứ làm theo anh là tốt rồi .
Anh cười: Anh trở nên chuyên quyền từ lúc nào thế? Tôi ngẩng đầu: Còn không chuyên quyền à, anh coi, giờ em vânglời thành thói quen rồi, chuyện gì cũng không có ý kiến! .
Lời nói ra khiến hai chúng tôi cứng đờ.
Tim tôi lạnh đi, bởi tôi biết, thói quen đó tại sao mà có.
Mấy tháng ngắn ngủi thôi mà đã thành thói quen, thói quen chuyệngì cũng không làm, không tính, tất cả để người khác quyết định; thóiquen không làm gì, không nghĩ gì, chỉ tuân theo quyết định củangười khác.
Mà người khác đó tuyệt đối không phải là Tô Á Văn hay dỗ dànhnhường nhịn tôi.
Tôi nhìn ánh mắt anh đang sầm lại, tựa hồ như đang đau đớn lắm, tôigượng cười, đứng lên nắm tay anh kéo đi như không có chuyện gì: Mang hành lý vào phòng trước đi .
Anh cũng cười, để mặc cho tôi kéo đi.
Thực ra việc hai chúng tôi đi du lịch cũng là do anh hứng lên quyếtđịnh, tôi chỉ việc đi theo, căn bản là chẳng mang theo thứ gì, vàothang máy rồi mới nhận ra hai tay mình trống trơn, lại cười lỏn lẻnchạy ra, quyết định ra ngoài mua sắm đã.
Đi du lịch, trên người lại mặc quần áo công sở đúng là không thểchấp nhận được, nên chúng tôi mua lấy cái áo pull vải thô ở hàng bánrong, bốn chữ Lưu niệm Thái Sơn đỏ chóe in đằng sau lưng;chúng tôi tính ở đây ba ngày, nên mua liền ba cái, còn mua thêmquần sooc bằng vải bông rộng thùng thình, dép nhựa đế bằng, bấtchấp sự phản đối của anh, tôi mua thêm một cái mũ cao bồi.
Mặc cả bộ vào chỉ có bốn chữ mới hình dung được, vô cùng kinh dị.
Lại ăn cơm tối ở ngoài, trời tối, chúng tôi trở về khách sạn mới pháthiện ra có điều không ổn lắm.
Hai người một phòng, một giường.
Anh đi tắm trước, tôi ngồi trên giường bắt đầu suy nghĩ miên man.
Thực ra trước đây chúng tôi cũng từng đi du lịch xa với nhau rồi, lúcđó hai đứa đều là sinh viên, tuy anh cũng chẳng phải là sinh viênnghè o, nhưng khi đi du lịch, anh cứ tiêu pha tẹt ga , cho nên tiềnmang theo thường không đủ. Có khi hai đứa phải chung một phòng,tôi là người cổ hủ, cứ khăng khăng không có vé xe không lênxe(39), huống hồ cái cuống vé dự bị mà cũng không có. May là anhkhông đòi hỏi, hai chúng tôi rất trong sáng cùng đắp chung chăn nóichuyện linh tinh, nói ra thì chẳng có mấy người tin được.
Thực ra hồi đó có mấy lần tôi thầm mắng anh ngốc, người đâu mà rõlà thành thực, tuy em tỏ thái độ đó cho anh coi, nhưng anh cũng cóthể linh động vận dụng sách lược phóng khoáng một chút, có lẽ emsẽ miễn cưỡng xuôi theo. Kết quả là Tô Á Văn cứ ngây thơ như thế,hai năm quen nhau không hề thay đổi, cứ ngố ngố ngốc ngốc, chảdám phạm vào điều cấm nào cả.
Nửa năm mới quen nhau, tôi đề phòng anh, rồi sau đó hầu như toànlà anh đề phòng tôi.
Nhưng lần này, tôi lại bắt đầu đề phòng anh.
Chuyện khó nhất lại là, lần này, ngay cả đề phòng, tôi cũng khôngthể thẳng thắn hùng hổ như xưa.
Đương lúc tôi còn suy nghĩ thì anh đã đi ra, mặc cái áo pull màutrắng, thêm quần sooc rộng thùng thình như anh bán dưa hấu rong.
Nhưng nhìn gương mặt anh, tôi lại xuýt xoa, nếu anh bán dưa nàocũng được như thế thì chắc chắn là làm phúc cho toàn bộ phụ nữtrên cả thế giới này rồi.
Anh vừa lau tóc vừa đi tới, thấy tôi đờ ra thì bước lại bẹo má theothói quen. Trai chưa vợ gái chưa chồng cùng chung một phòng, tôivô ý, chỉ là vô ý thôi, nghiêng người né qua một bên.
Tay anh dừng giữa không trung, vẻ mặt rõ ràng là bị tổn thương.
Mãi một lát sau, anh mới chậm rãi thu tay lại, không nhìn tôi, chỉ nóimột câu như không thể tin được: Em tránh anh .
Tôi rất muốn nói không có, nhưng hai chữ ấy cứ mắc lại trongmiệng, làm thế nào cũng không nói ra nổi.
Anh cười khổ: Sao em tránh anh chứ, sợ cái gì? .
Tôi cúi đầu, chỉ có thể cúi đầu mà thôi.
Lát sau, nghe tiếng anh thở dài, còn có tiếng tủ mở ra đóng lại, cuốicùng tôi nghe thấy anh nói: Anh ngủ trên đất là được rồi .
Thời tiết tháng sáu, không mở điều hòa thì nóng, mở lại hơi lạnh.
Trê n đất chắc chắn còn lạnh hơn.
Tôi nằm trên giường mở mắt nhìn ánh trăng tràn vào phòng, phủ lênđôi mắt suy tư của Tô Á Văn.
Tôi biết anh không ngủ được, nhất định anh cũng biết tôi không ngủ.
Nhưng hai chúng tôi chỉ có thể nằm ngay đơ như cương thi thế này,không dám trở mình, không dám nhúc nhích. Bỗng nhiên tôi nhớ tớilời Tiêu Tuyết: Mày có vui không? . Lúc gặp Tô Á Văn, những thứđã qua thực sự khiến tôi vui, chỉ là niềm vui ấy qua quá nhanh,nhanh tới mức chưa kịp chuyển từ khóe môi vào trong tim, đã biếnmất bất thình lình. Mà chúng tôi, đều lấy mảnh băng ký ức ngắn ngủinày, cẩn thận che lấy đôi mắt, giữ vẻ ngoài bình tĩnh, giữ sự cân bằngtinh tế, giữ hạnh phúc giả dối.
Tối hôm trước đã liên hệ được với một đoàn tham quan, cho nên hơnbốn giờ sáng hôm sau đã có xe tới đón chúng tôi, không biết do mắcbệnh đãng trí nặng, hay sự yên bình giả tạo này được che giấu quáhoàn hảo, mà cảm giác lúng túng khó xử tối qua đã hoàn toàn biếnmất, khiến hôm nay như một ngày hoàn toàn khác biệt.
Xe nhẹ nhàng chạy về phía núi Thái Sơn, tối qua tôi không ngủ được,sáng nay lại phải dậy sớm, nên ngả đầu lên vai Tô Á Văn ngủ mê mệtchảy nước miếng tới tận chân núi Thái Sơn mới tỉnh. Người tới cũngđông, cứ ùn ùn kéo lên trên núi, dù phong cảnh có đẹp nhường nàomà dính cái sự đông đúc này cũng xấu đi bao nhiêu, tôi không nhịnđược phải cảm thán thay cho vẻ đẹp nơi này, tiện thể rủa thầm mấyngười ăn mặc ấm áp dưới chân núi gió lạnh thổi vù vù, da gà da vịtcủa tôi nổi lên ráo trọi.
Tô Á Văn nhìn xuống dưới, nói: Em chờở đây, anh đi mua hai cáiáo dài tay.
Tôi nhìn lướt qua, ở dưới đúng là có cửa hàng nhỏ bán áo dài taythật, vội vàng giục anh: Anh đi nhanh lên! .
Anh quay người đi mua áo, tôi ôm cánh tay đứng chờ. Bỗng nhiên,một bên vai trĩu xuống, tim tôi khẽ nhảy lên một cái, có người dámsàm sỡ mình sao? Quay người lại nhìn, cánh tay này toàn lông vớilông, dài tới mức có thể dùng thay găng tay được. Vị du khách nướcngoài nhìn tôi rồi toét miệng cười, tôi cũng cười toe đáp lại, anh tarút tay về rồi tuôn ra một tràng dài.
Có mấy từ nghe rất quen, nhưng tôi vẫn chẳng hiểu gì cả, chỉ có thểnhìn anh ta rồi nhe răng ra cười cười.
Có lẽ thấy tôi không hiểu, anh ta nhắc lại thêm một lần nữa, tôi vẫncố giữ nụ cười toe toét.
Một đôi sinh viên đi tới, cô bé bắt chuyện với du khách kia rất tựnhiên, tuy rằng phát âm không được chuẩn, diễn đạt cũng có chỗ hơigượng, nhưng cứ khoa chân múa tay một hồi, vị du khách nướcngoài kia cũng hài lòng bỏ đi.
Tôi tấm tắc khen đôi sinh viên kia: Giỏi quá, đúng là giữ được thểdiện cho người Trung Quốc chúng ta rồi! .
Hai người họ cũng khiêm tốn: Không có chuyện gì, bọn em cũngcoi như luyện phát âm thôi . Rồi nhìn lại tôi: Nhìn hai anh chị chắclà s inh viên, chắc cũng nhân dịp chưa tới mùa du lịch trốn học đi chơiThái Sơn như bọn em chứ gì .
Chúng tôi? . Tôi quay đầu lại đã thấy Tô Á Văn cầm hai chiếc áonhìn tôi cười, thấy tôi quay đầu lại thì từ từ đi tới.
Tôi bấu cánh tay anh: Anh đứng đó nãy giờ rồi chứ gì, anh nói anhtừ nước ngoài vềhẳn hoi mà cứ đứng nhìn em mất mặt ở đây khôngbiết xấu hổ hả? .
Anh chỉ im lặng cười cười, đôi sinh viên kia vội vàng giải vây giúpanh: Thực ra cũng có gì là mất mặt đâu ạ, bọn em học khoa TiếngAnh năm thứ hai rồi nên mới có thể tạm nói chuyện với họ, chị nghekhông hiểu cũng là chuyện bình thường thôi .
Nghe bọn họ nói xong, tôi liếc qua gặp ngay lúc anh đang nhếchmiệng cười Càng mất mặt nữa rồi!!!Đôi sinh viên nhiệt tình từ trên trời rơi xuống cuối cùng cũng đi mất,tôi cầm lấy cái áo từ tay Tô Á Văn mặc vào, tuy đã lạnh tê cả người,nhưng vẫn thấy ấm áp hơn rất nhiều, hai chúng tôi bắt đầu leo lênnúi.
Trời chưa sáng, xung quanh vẫn còn tối mờ mờ, tuy rằng hai bênđường lên núi vẫn rải rác có đèn đường, nhưng cũng chẳng sáng quá,chỉ có thể đi theo sóng người phía trước. Hai chúng tôi vẫn nắm chặttay nhau, thứ nhất là đề phòng người chen lấn, thứ hai là nhỡ có hụtchân ngã thì cũng có thể kéo dậy được. Cứ leo núi như thế chừngđược một tiếng, tôi cũng không thể chịu được, bèn ngồi phịch xuốngven đường: Đi hết nổi rồi .
Không ngờ nhà nghỉ, khách sạn gì cũng hết chỗ, chúng tôi tới mấynơi liền, cuối cùng cũng tìm được một khách sạn ba sao nho nhỏ. Tô Á Văn đi từ quầy tiếp tân ra, hỏi tôi: Tìm hết quanh vùng này màchỉ còn một chỗ này thôi, nhưng khách sạn cũng chỉ còn lại mộtphòng .
Tôi ngồi trên sofa sảnh chính coi tạp chí, lơ đãng gật đầu: Ừ.
Anh nói tiếp: Mấy nhà nghỉ gần đây không sạch sẽ mà cũng khôngan toàn, hay chúng ta ở lại đây đi .
Tâm trí của tôi hãy còn bị đầu đề của vụ án Tiểu Tam giết vợ kinhđiển hấp dẫn, gật đầu cái nữa.
Anh tò mò nhìn qua: Coi cái gì đó? Ngồi đọc chăm chú thế, nãy giờchẳng nói được chuyện gì với em cả! .
Tôi rụt cằm, mắt vẫn nhìn vào trang tạp chí: Anh quyết gì thì emtheo đó, dù em không đồng ý thì anh cũng chẳng sửa lại đâu mà, cứdẹp ý kiến của em qua một bên cho đỡ tốn công vô ích, em đỡ mấtsức, cứ làm theo anh là tốt rồi .
Anh cười: Anh trở nên chuyên quyền từ lúc nào thế? Tôi ngẩng đầu: Còn không chuyên quyền à, anh coi, giờ em vânglời thành thói quen rồi, chuyện gì cũng không có ý kiến! .
Lời nói ra khiến hai chúng tôi cứng đờ.
Tim tôi lạnh đi, bởi tôi biết, thói quen đó tại sao mà có.
Mấy tháng ngắn ngủi thôi mà đã thành thói quen, thói quen chuyệngì cũng không làm, không tính, tất cả để người khác quyết định; thóiquen không làm gì, không nghĩ gì, chỉ tuân theo quyết định củangười khác.
Mà người khác đó tuyệt đối không phải là Tô Á Văn hay dỗ dànhnhường nhịn tôi.
Tôi nhìn ánh mắt anh đang sầm lại, tựa hồ như đang đau đớn lắm, tôigượng cười, đứng lên nắm tay anh kéo đi như không có chuyện gì: Mang hành lý vào phòng trước đi .
Anh cũng cười, để mặc cho tôi kéo đi.
Thực ra việc hai chúng tôi đi du lịch cũng là do anh hứng lên quyếtđịnh, tôi chỉ việc đi theo, căn bản là chẳng mang theo thứ gì, vàothang máy rồi mới nhận ra hai tay mình trống trơn, lại cười lỏn lẻnchạy ra, quyết định ra ngoài mua sắm đã.
Đi du lịch, trên người lại mặc quần áo công sở đúng là không thểchấp nhận được, nên chúng tôi mua lấy cái áo pull vải thô ở hàng bánrong, bốn chữ Lưu niệm Thái Sơn đỏ chóe in đằng sau lưng;chúng tôi tính ở đây ba ngày, nên mua liền ba cái, còn mua thêmquần sooc bằng vải bông rộng thùng thình, dép nhựa đế bằng, bấtchấp sự phản đối của anh, tôi mua thêm một cái mũ cao bồi.
Mặc cả bộ vào chỉ có bốn chữ mới hình dung được, vô cùng kinh dị.
Lại ăn cơm tối ở ngoài, trời tối, chúng tôi trở về khách sạn mới pháthiện ra có điều không ổn lắm.
Hai người một phòng, một giường.
Anh đi tắm trước, tôi ngồi trên giường bắt đầu suy nghĩ miên man.
Thực ra trước đây chúng tôi cũng từng đi du lịch xa với nhau rồi, lúcđó hai đứa đều là sinh viên, tuy anh cũng chẳng phải là sinh viênnghè o, nhưng khi đi du lịch, anh cứ tiêu pha tẹt ga , cho nên tiềnmang theo thường không đủ. Có khi hai đứa phải chung một phòng,tôi là người cổ hủ, cứ khăng khăng không có vé xe không lênxe(), huống hồ cái cuống vé dự bị mà cũng không có. May là anhkhông đòi hỏi, hai chúng tôi rất trong sáng cùng đắp chung chăn nóichuyện linh tinh, nói ra thì chẳng có mấy người tin được.
Thực ra hồi đó có mấy lần tôi thầm mắng anh ngốc, người đâu mà rõlà thành thực, tuy em tỏ thái độ đó cho anh coi, nhưng anh cũng cóthể linh động vận dụng sách lược phóng khoáng một chút, có lẽ emsẽ miễn cưỡng xuôi theo. Kết quả là Tô Á Văn cứ ngây thơ như thế,hai năm quen nhau không hề thay đổi, cứ ngố ngố ngốc ngốc, chảdám phạm vào điều cấm nào cả.
Nửa năm mới quen nhau, tôi đề phòng anh, rồi sau đó hầu như toànlà anh đề phòng tôi.
Nhưng lần này, tôi lại bắt đầu đề phòng anh.
Chuyện khó nhất lại là, lần này, ngay cả đề phòng, tôi cũng khôngthể thẳng thắn hùng hổ như xưa.
Đương lúc tôi còn suy nghĩ thì anh đã đi ra, mặc cái áo pull màutrắng, thêm quần sooc rộng thùng thình như anh bán dưa hấu rong.
Nhưng nhìn gương mặt anh, tôi lại xuýt xoa, nếu anh bán dưa nàocũng được như thế thì chắc chắn là làm phúc cho toàn bộ phụ nữtrên cả thế giới này rồi.
Anh vừa lau tóc vừa đi tới, thấy tôi đờ ra thì bước lại bẹo má theothói quen. Trai chưa vợ gái chưa chồng cùng chung một phòng, tôivô ý, chỉ là vô ý thôi, nghiêng người né qua một bên.
Tay anh dừng giữa không trung, vẻ mặt rõ ràng là bị tổn thương.
Mãi một lát sau, anh mới chậm rãi thu tay lại, không nhìn tôi, chỉ nóimột câu như không thể tin được: Em tránh anh .
Tôi rất muốn nói không có, nhưng hai chữ ấy cứ mắc lại trongmiệng, làm thế nào cũng không nói ra nổi.
Anh cười khổ: Sao em tránh anh chứ, sợ cái gì? .
Tôi cúi đầu, chỉ có thể cúi đầu mà thôi.
Lát sau, nghe tiếng anh thở dài, còn có tiếng tủ mở ra đóng lại, cuốicùng tôi nghe thấy anh nói: Anh ngủ trên đất là được rồi .
Thời tiết tháng sáu, không mở điều hòa thì nóng, mở lại hơi lạnh.
Trê n đất chắc chắn còn lạnh hơn.
Tôi nằm trên giường mở mắt nhìn ánh trăng tràn vào phòng, phủ lênđôi mắt suy tư của Tô Á Văn.
Tôi biết anh không ngủ được, nhất định anh cũng biết tôi không ngủ.
Nhưng hai chúng tôi chỉ có thể nằm ngay đơ như cương thi thế này,không dám trở mình, không dám nhúc nhích. Bỗng nhiên tôi nhớ tớilời Tiêu Tuyết: Mày có vui không? . Lúc gặp Tô Á Văn, những thứđã qua thực sự khiến tôi vui, chỉ là niềm vui ấy qua quá nhanh,nhanh tới mức chưa kịp chuyển từ khóe môi vào trong tim, đã biếnmất bất thình lình. Mà chúng tôi, đều lấy mảnh băng ký ức ngắn ngủinày, cẩn thận che lấy đôi mắt, giữ vẻ ngoài bình tĩnh, giữ sự cân bằngtinh tế, giữ hạnh phúc giả dối.
Tối hôm trước đã liên hệ được với một đoàn tham quan, cho nên hơnbốn giờ sáng hôm sau đã có xe tới đón chúng tôi, không biết do mắcbệnh đãng trí nặng, hay sự yên bình giả tạo này được che giấu quáhoàn hảo, mà cảm giác lúng túng khó xử tối qua đã hoàn toàn biếnmất, khiến hôm nay như một ngày hoàn toàn khác biệt.
Xe nhẹ nhàng chạy về phía núi Thái Sơn, tối qua tôi không ngủ được,sáng nay lại phải dậy sớm, nên ngả đầu lên vai Tô Á Văn ngủ mê mệtchảy nước miếng tới tận chân núi Thái Sơn mới tỉnh. Người tới cũngđông, cứ ùn ùn kéo lên trên núi, dù phong cảnh có đẹp nhường nàomà dính cái sự đông đúc này cũng xấu đi bao nhiêu, tôi không nhịnđược phải cảm thán thay cho vẻ đẹp nơi này, tiện thể rủa thầm mấyngười ăn mặc ấm áp dưới chân núi gió lạnh thổi vù vù, da gà da vịtcủa tôi nổi lên ráo trọi.
Tô Á Văn nhìn xuống dưới, nói: Em chờở đây, anh đi mua hai cáiáo dài tay.
Tôi nhìn lướt qua, ở dưới đúng là có cửa hàng nhỏ bán áo dài taythật, vội vàng giục anh: Anh đi nhanh lên! .
Anh quay người đi mua áo, tôi ôm cánh tay đứng chờ. Bỗng nhiên,một bên vai trĩu xuống, tim tôi khẽ nhảy lên một cái, có người dámsàm sỡ mình sao? Quay người lại nhìn, cánh tay này toàn lông vớilông, dài tới mức có thể dùng thay găng tay được. Vị du khách nướcngoài nhìn tôi rồi toét miệng cười, tôi cũng cười toe đáp lại, anh tarút tay về rồi tuôn ra một tràng dài.
Có mấy từ nghe rất quen, nhưng tôi vẫn chẳng hiểu gì cả, chỉ có thểnhìn anh ta rồi nhe răng ra cười cười.
Có lẽ thấy tôi không hiểu, anh ta nhắc lại thêm một lần nữa, tôi vẫncố giữ nụ cười toe toét.
Một đôi sinh viên đi tới, cô bé bắt chuyện với du khách kia rất tựnhiên, tuy rằng phát âm không được chuẩn, diễn đạt cũng có chỗ hơigượng, nhưng cứ khoa chân múa tay một hồi, vị du khách nướcngoài kia cũng hài lòng bỏ đi.
Tôi tấm tắc khen đôi sinh viên kia: Giỏi quá, đúng là giữ được thểdiện cho người Trung Quốc chúng ta rồi! .
Hai người họ cũng khiêm tốn: Không có chuyện gì, bọn em cũngcoi như luyện phát âm thôi . Rồi nhìn lại tôi: Nhìn hai anh chị chắclà s inh viên, chắc cũng nhân dịp chưa tới mùa du lịch trốn học đi chơiThái Sơn như bọn em chứ gì .
Chúng tôi? . Tôi quay đầu lại đã thấy Tô Á Văn cầm hai chiếc áonhìn tôi cười, thấy tôi quay đầu lại thì từ từ đi tới.
Tôi bấu cánh tay anh: Anh đứng đó nãy giờ rồi chứ gì, anh nói anhtừ nước ngoài vềhẳn hoi mà cứ đứng nhìn em mất mặt ở đây khôngbiết xấu hổ hả? .
Anh chỉ im lặng cười cười, đôi sinh viên kia vội vàng giải vây giúpanh: Thực ra cũng có gì là mất mặt đâu ạ, bọn em học khoa TiếngAnh năm thứ hai rồi nên mới có thể tạm nói chuyện với họ, chị nghekhông hiểu cũng là chuyện bình thường thôi .
Nghe bọn họ nói xong, tôi liếc qua gặp ngay lúc anh đang nhếchmiệng cười Càng mất mặt nữa rồi!!!Đôi sinh viên nhiệt tình từ trên trời rơi xuống cuối cùng cũng đi mất,tôi cầm lấy cái áo từ tay Tô Á Văn mặc vào, tuy đã lạnh tê cả người,nhưng vẫn thấy ấm áp hơn rất nhiều, hai chúng tôi bắt đầu leo lênnúi.
Trời chưa sáng, xung quanh vẫn còn tối mờ mờ, tuy rằng hai bênđường lên núi vẫn rải rác có đèn đường, nhưng cũng chẳng sáng quá,chỉ có thể đi theo sóng người phía trước. Hai chúng tôi vẫn nắm chặttay nhau, thứ nhất là đề phòng người chen lấn, thứ hai là nhỡ có hụtchân ngã thì cũng có thể kéo dậy được. Cứ leo núi như thế chừngđược một tiếng, tôi cũng không thể chịu được, bèn ngồi phịch xuốngven đường: Đi hết nổi rồi .