Vinixius gửi Ligia:
“Nô lệ Phlagon, kẻ mà tôi nhờ chuyển cho nàng bức thư này là một tín đồ Thiên chúa, nên bác ấy sẽ là một trong những người được đón nhận tự do từ chính tay nàng, hỡi con người thân yêu nhất đời! Đây là một đầy tớ già của gia đình, nên tôi có thể hoàn toàn tin cậy viết thư gửi qua bác ta, không sợ thư bị lọt vào một bàn tay nào khác ngoài tay nàng. Tôi viết thư từ Laurentum, nơi chúng tôi đang dừng chân vì thời tiết nóng nực. Tại đây, chàng Otho từng có một tòa biệt thự tuyệt vời mà hồi trước chàng đã tặng cho Poppea, còn ả ta, mặc dù đã ly dị chàng, vẫn cho rằng việc tiếp tục giữ món quà kia là hợp lẽ… Cứ nghĩ đến những người đàn bà đang ở chung quanh tôi rồi lại nghĩ về nàng, tôi thấy rõ là một khối đá của Đeukalion đã thành hình đủ loại người khác nhau, những loại không một chút giống nhau và nàng thuộc về những người được sản sinh từ chính pha lê. Tôi ngưỡng mộ, tôi yêu nàng với tất cả tâm hồn, đến nỗi tôi chỉ muốn nói cùng nàng về mỗi một mình nàng mà thôi và tôi phải bắt buộc mình lắm mới viết nổi cho nàng về chuyến đi, cùng những gì đang diễn ra với tôi và những chuyện mới mẻ trong chốn cung đình. Vậy hoàng đế đang là khách của Poppea, ả đã bí mật chuẩn bị một cuộc thù tiếp thật duyệt diệu. Thực ra, ả chỉ mời rất cẩn thận, nhưng cả tôi lẫn cậu Petronius đều nhận được lời mời. Sau bữa tiệc, chúng tôi chèo những con thuyền vàng trên mặt biển, biển lặng lẽ như đang say ngủ và biếc xanh như màu mắt nàng vậy, hỡi nữ thần! Chúng tôi tự tay chèo thuyền, bởi lẽ rõ ràng hoàng hậu rất hãnh diện vì đã được chính các vị chấp chính quan tối cao hoặc con đẻ của họ tự tay chèo thuyền đưa đi. Đứng ở cạnh lái, hoàng đế mặc một chiếc áo toga màu đỏ tía, ngài hát một khúc thiều ca dâng biển, khúc ca mà đêm qua ngài đã soạn ra rồi cùng Điođor phổ nhạc. Những nô lệ xứ Inđi - những kẻ biết đánh đàn bằng vỏ trai biển - hòa theo và chung quanh chợt xuất hiện rất nhiều cá heo, dường như quả thực chúng bị cuốn hút lên từ chốn thẳm sâu của Amphitryđa vậy. Còn tôi, nàng có biết tôi làm gì hay chăng? Tôi nghĩ đến nàng, nhớ nàng, tôi những muốn mang cả biển trời này, cả tiếng nhạc kia tặng cả cho riêng nàng. Nàng có muốn chăng, hỡi Auguxta của tôi, để một ngày kia hai ta sẽ được sống trên bờ biển, cách xa hẳn Roma? Tại Xyxilia tôi có một mảnh đất, nơi ấy có rừng hồ đào về mùa xuân nở hoa hồng rực rỡ, rừng cây lan ra sát biển, đến nỗi các đầu cành hầu như chạm vào mặt nước. Ở đó, tôi sẽ được yêu nàng và sẽ thờ phụng giáo thuyết mà đức Paven đã dạy cho tôi, bởi lẽ tôi đã hiểu được rằng giáo thuyết ấy không hề chống lại tình yêu và hạnh phúc. Nàng có muốn thế chăng? Song trước khi được nghe lời đáp từ đôi làn môi yêu dấu của nàng, tôi sẽ kể tiếp cho nàng hay những gì xảy ra trên thuyền đã nhé. Khi bờ đã lùi xa phía sau, chúng tôi chợt trông thấy một cánh buồm trước mặt, và thế là liền nổ ra cuộc tranh luận xem đó chỉ là một thuyền đánh cá thường tình hay chính là chiếc thuyền lớn từ Oxtia. Tôi là người đầu tiên nhận ra nó, khi ấy hoàng hậu bèn nói rằng chắc hẳn không gì có thể che được mắt tôi, rồi đột ngột buông sụp chiếc chàng mạng che mặt, ả hỏi xem cứ như thể liệu tôi có thể nhận ra ả hay không. Cậu Petronius liền trả lời rằng không thể nào nhìn thấy ngay cả vầng dương một khi bị mây mù che khuất, song hoàng hậu lại giả vờ cười cợt mà rằng chỉ có ái tình mới có thể làm cho một đôi mắt tinh tường nhường kia trở nên mù quáng. Rồi lần lượt nêu tên các nữ cận thần khác nhau, ả bắt đầu hỏi dò và cố đoán xem tôi phải lòng ai. Tôi đối đáp bình tĩnh, rốt cuộc, ả nêu cả tên nàng. Khi nói về nàng, hoàng hậu lại để lộ mặt ra, ả nhìn tôi bằng cặp mắt vừa đe dọa vừa thăm dò. Tôi thật biết ơn cậu Petronius, vào chính lúc ấy, cậu đã làm cho thuyền chao nghiêng đi, khiến mọi người thôi tập trung chú ý vào tôi, bởi vì nếu tôi phải nghe một lời không đẹp, một lời bỉ báng nào về nàng, có thể sẽ không kìm nổi cơn tức giận, chắc tôi phải đấu tranh với ý muốn dùng mái chèo phang vỡ đầu mụ đàn bà tráo trở và độc ác kia… Nàng chắc còn nhớ những gì mà đêm trước khi lên đường, tại nhà ông Linux, tôi đã kể cho nàng nghe về chuyện xảy ra ở hồ Agryppa chứ? Cho tới hôm nay, cậu Petronius hãy còn lo lắng và cầu nguyện cho tôi đừng xúc phạm tới lòng tự ái của hoàng hậu. Song cậu Petronius đâu còn hiểu được tôi nữa, cậu đâu có biết rằng, ngoài nàng ra, tôi không còn có một thứ lạc thú nào khác, một sắc đẹp nào khác, một sự yêu thương nào khác nữa. Còn đối với ả Poppea, tôi chỉ thấy những kinh tởm và khinh bỉ mà thôi. Nàng đã biến đổi tâm hồn tôi nhiều đến nối tôi không thể quay trở lại với cuộc sống xưa kia nữa. Song xin nàng cũng đừng lo rằng ở nơi đây tôi sẽ gặp phải chuyện chẳng lành nhé. Poppea không hề yêu tôi, bởi vì ả không có khả năng yêu một ai cả, những con ham muốn thất thường của ả chỉ bắt nguồn từ nỗi tức giận hoàng đế, kẻ vẫn đang chịu sự chi phối của ả, kẻ thậm chí còn đang yêu ả, nhưng vẫn không hề giữ thể diện cho ả, không che giấu trước ả những hành vi trơ tráo của mình. Tôi cũng xin nói rằng nàng hay một điều này nữa sẽ khiến nàng yên lòng. Trước khi tôi lên đường, chính đức Piotr đã khuyên tôi chớ sợ hoàng đế, vì không một sợi tóc nào của tôi bị rụng mất đâu, còn tôi thì hoàn toàn tin Người. Một tiếng nói nào đó tự trong tâm can báo tôi rằng tất cả những lời Người nói đều sẽ được thực hiện, một khi Người đã ban phước cho tình yêu của đôi ta thì cả hoàng đế lẫn những thế lực bạo cuồng của Hađex, thậm chí ngay cả bản thân định mệnh nữa cũng không thể cướp được nàng đi, hỡi Ligia! Khi nghĩ đến những điều đó, tôi sung sướng như chính tôi là Thượng Đế, người duy nhất luôn bình yên và sung sướng. Có thể - là một tín đồ Thiên chúa giáo - nàng sẽ phật ý khi tôi nói đến Thượng Đế và định mệnh. Nếu vậy xin nàng hãy tha thứ cho tôi, bởi lẽ tôi chỉ vô tình phạm lỗi mà thôi. Tôi chưa được chịu phép rửa tội, nhưng trái tim của tôi hiện đã như một chiếc cốc rỗng không sẽ được Đức Paven rót đầy thứ giáo thuyết ngọt ngào của đạo Thiên chúa, với tôi, thứ giáo thuyết ấy còn ngọt ngào hơn bởi đó là giáo thuyết của nàng. Hỡi nàng, hỡi thần nữ của tôi, xin hãy tính thêm công tích cho tôi vì đã uống cạn từ chiếc cốc kia thứ chất lỏng vốn chứa đầy trong đó, tôi đã không hắt nó đi mà đã dốc cạn nó như một người đang khát nhưng đã hứng ở đầu nguồn suối trong lành. Hãy cho tôi được thấy niềm ân huệ trong đôi mắt của nàng. Ngày đêm ở Anxium đối với tôi sẽ trôi đi trong khi nghe Đức Paven thuyết giảng.
Ngay trong ngày đầu tiên của chuyến hành trình, ông đã gây được một ảnh hưởng sâu rộng đến nỗi người ta vây quanh ông không chịu rời, người ta nhìn ông không chỉ như một nhà truyền giáo mà gần như một đấng phi phàm. Hôm qua, thấy nét mặt ông hân hoan, tôi bèn hỏi ông đang có công chuyện gì, ông đáp: "Tôi đang gieo hạt!". Cậu Petronius biết rằng hiện nay ông đang sống giữa các gia nhân của tôi, cậu rất muốn được gặp ông, cả ngài Xeneka cũng thế, ngài đã được nghe Ganlon kể về ông. Nhưng này, những vì sao đã nhạt rồi, hỡi nàng Ligia, còn ngôi sao "Lyxypher" của buổi sớm mai mỗi lúc một thêm sáng. Chẳng mấy chốc nữa rạng đông sẽ làm mặt biển ửng hồng, mọi vật hãy còn đang say ngủ, chỉ riêng mình tôi đang nghĩ tới nàng và đang yêu nàng. Xin hãy gửi tới nàng lời cầu chúc cùng lúc với rạng đông, hỡi "sponsa me"(1)
Chú thích:
(1) La tinh: Người đỡ đầu của tôi.
“Nô lệ Phlagon, kẻ mà tôi nhờ chuyển cho nàng bức thư này là một tín đồ Thiên chúa, nên bác ấy sẽ là một trong những người được đón nhận tự do từ chính tay nàng, hỡi con người thân yêu nhất đời! Đây là một đầy tớ già của gia đình, nên tôi có thể hoàn toàn tin cậy viết thư gửi qua bác ta, không sợ thư bị lọt vào một bàn tay nào khác ngoài tay nàng. Tôi viết thư từ Laurentum, nơi chúng tôi đang dừng chân vì thời tiết nóng nực. Tại đây, chàng Otho từng có một tòa biệt thự tuyệt vời mà hồi trước chàng đã tặng cho Poppea, còn ả ta, mặc dù đã ly dị chàng, vẫn cho rằng việc tiếp tục giữ món quà kia là hợp lẽ… Cứ nghĩ đến những người đàn bà đang ở chung quanh tôi rồi lại nghĩ về nàng, tôi thấy rõ là một khối đá của Đeukalion đã thành hình đủ loại người khác nhau, những loại không một chút giống nhau và nàng thuộc về những người được sản sinh từ chính pha lê. Tôi ngưỡng mộ, tôi yêu nàng với tất cả tâm hồn, đến nỗi tôi chỉ muốn nói cùng nàng về mỗi một mình nàng mà thôi và tôi phải bắt buộc mình lắm mới viết nổi cho nàng về chuyến đi, cùng những gì đang diễn ra với tôi và những chuyện mới mẻ trong chốn cung đình. Vậy hoàng đế đang là khách của Poppea, ả đã bí mật chuẩn bị một cuộc thù tiếp thật duyệt diệu. Thực ra, ả chỉ mời rất cẩn thận, nhưng cả tôi lẫn cậu Petronius đều nhận được lời mời. Sau bữa tiệc, chúng tôi chèo những con thuyền vàng trên mặt biển, biển lặng lẽ như đang say ngủ và biếc xanh như màu mắt nàng vậy, hỡi nữ thần! Chúng tôi tự tay chèo thuyền, bởi lẽ rõ ràng hoàng hậu rất hãnh diện vì đã được chính các vị chấp chính quan tối cao hoặc con đẻ của họ tự tay chèo thuyền đưa đi. Đứng ở cạnh lái, hoàng đế mặc một chiếc áo toga màu đỏ tía, ngài hát một khúc thiều ca dâng biển, khúc ca mà đêm qua ngài đã soạn ra rồi cùng Điođor phổ nhạc. Những nô lệ xứ Inđi - những kẻ biết đánh đàn bằng vỏ trai biển - hòa theo và chung quanh chợt xuất hiện rất nhiều cá heo, dường như quả thực chúng bị cuốn hút lên từ chốn thẳm sâu của Amphitryđa vậy. Còn tôi, nàng có biết tôi làm gì hay chăng? Tôi nghĩ đến nàng, nhớ nàng, tôi những muốn mang cả biển trời này, cả tiếng nhạc kia tặng cả cho riêng nàng. Nàng có muốn chăng, hỡi Auguxta của tôi, để một ngày kia hai ta sẽ được sống trên bờ biển, cách xa hẳn Roma? Tại Xyxilia tôi có một mảnh đất, nơi ấy có rừng hồ đào về mùa xuân nở hoa hồng rực rỡ, rừng cây lan ra sát biển, đến nỗi các đầu cành hầu như chạm vào mặt nước. Ở đó, tôi sẽ được yêu nàng và sẽ thờ phụng giáo thuyết mà đức Paven đã dạy cho tôi, bởi lẽ tôi đã hiểu được rằng giáo thuyết ấy không hề chống lại tình yêu và hạnh phúc. Nàng có muốn thế chăng? Song trước khi được nghe lời đáp từ đôi làn môi yêu dấu của nàng, tôi sẽ kể tiếp cho nàng hay những gì xảy ra trên thuyền đã nhé. Khi bờ đã lùi xa phía sau, chúng tôi chợt trông thấy một cánh buồm trước mặt, và thế là liền nổ ra cuộc tranh luận xem đó chỉ là một thuyền đánh cá thường tình hay chính là chiếc thuyền lớn từ Oxtia. Tôi là người đầu tiên nhận ra nó, khi ấy hoàng hậu bèn nói rằng chắc hẳn không gì có thể che được mắt tôi, rồi đột ngột buông sụp chiếc chàng mạng che mặt, ả hỏi xem cứ như thể liệu tôi có thể nhận ra ả hay không. Cậu Petronius liền trả lời rằng không thể nào nhìn thấy ngay cả vầng dương một khi bị mây mù che khuất, song hoàng hậu lại giả vờ cười cợt mà rằng chỉ có ái tình mới có thể làm cho một đôi mắt tinh tường nhường kia trở nên mù quáng. Rồi lần lượt nêu tên các nữ cận thần khác nhau, ả bắt đầu hỏi dò và cố đoán xem tôi phải lòng ai. Tôi đối đáp bình tĩnh, rốt cuộc, ả nêu cả tên nàng. Khi nói về nàng, hoàng hậu lại để lộ mặt ra, ả nhìn tôi bằng cặp mắt vừa đe dọa vừa thăm dò. Tôi thật biết ơn cậu Petronius, vào chính lúc ấy, cậu đã làm cho thuyền chao nghiêng đi, khiến mọi người thôi tập trung chú ý vào tôi, bởi vì nếu tôi phải nghe một lời không đẹp, một lời bỉ báng nào về nàng, có thể sẽ không kìm nổi cơn tức giận, chắc tôi phải đấu tranh với ý muốn dùng mái chèo phang vỡ đầu mụ đàn bà tráo trở và độc ác kia… Nàng chắc còn nhớ những gì mà đêm trước khi lên đường, tại nhà ông Linux, tôi đã kể cho nàng nghe về chuyện xảy ra ở hồ Agryppa chứ? Cho tới hôm nay, cậu Petronius hãy còn lo lắng và cầu nguyện cho tôi đừng xúc phạm tới lòng tự ái của hoàng hậu. Song cậu Petronius đâu còn hiểu được tôi nữa, cậu đâu có biết rằng, ngoài nàng ra, tôi không còn có một thứ lạc thú nào khác, một sắc đẹp nào khác, một sự yêu thương nào khác nữa. Còn đối với ả Poppea, tôi chỉ thấy những kinh tởm và khinh bỉ mà thôi. Nàng đã biến đổi tâm hồn tôi nhiều đến nối tôi không thể quay trở lại với cuộc sống xưa kia nữa. Song xin nàng cũng đừng lo rằng ở nơi đây tôi sẽ gặp phải chuyện chẳng lành nhé. Poppea không hề yêu tôi, bởi vì ả không có khả năng yêu một ai cả, những con ham muốn thất thường của ả chỉ bắt nguồn từ nỗi tức giận hoàng đế, kẻ vẫn đang chịu sự chi phối của ả, kẻ thậm chí còn đang yêu ả, nhưng vẫn không hề giữ thể diện cho ả, không che giấu trước ả những hành vi trơ tráo của mình. Tôi cũng xin nói rằng nàng hay một điều này nữa sẽ khiến nàng yên lòng. Trước khi tôi lên đường, chính đức Piotr đã khuyên tôi chớ sợ hoàng đế, vì không một sợi tóc nào của tôi bị rụng mất đâu, còn tôi thì hoàn toàn tin Người. Một tiếng nói nào đó tự trong tâm can báo tôi rằng tất cả những lời Người nói đều sẽ được thực hiện, một khi Người đã ban phước cho tình yêu của đôi ta thì cả hoàng đế lẫn những thế lực bạo cuồng của Hađex, thậm chí ngay cả bản thân định mệnh nữa cũng không thể cướp được nàng đi, hỡi Ligia! Khi nghĩ đến những điều đó, tôi sung sướng như chính tôi là Thượng Đế, người duy nhất luôn bình yên và sung sướng. Có thể - là một tín đồ Thiên chúa giáo - nàng sẽ phật ý khi tôi nói đến Thượng Đế và định mệnh. Nếu vậy xin nàng hãy tha thứ cho tôi, bởi lẽ tôi chỉ vô tình phạm lỗi mà thôi. Tôi chưa được chịu phép rửa tội, nhưng trái tim của tôi hiện đã như một chiếc cốc rỗng không sẽ được Đức Paven rót đầy thứ giáo thuyết ngọt ngào của đạo Thiên chúa, với tôi, thứ giáo thuyết ấy còn ngọt ngào hơn bởi đó là giáo thuyết của nàng. Hỡi nàng, hỡi thần nữ của tôi, xin hãy tính thêm công tích cho tôi vì đã uống cạn từ chiếc cốc kia thứ chất lỏng vốn chứa đầy trong đó, tôi đã không hắt nó đi mà đã dốc cạn nó như một người đang khát nhưng đã hứng ở đầu nguồn suối trong lành. Hãy cho tôi được thấy niềm ân huệ trong đôi mắt của nàng. Ngày đêm ở Anxium đối với tôi sẽ trôi đi trong khi nghe Đức Paven thuyết giảng.
Ngay trong ngày đầu tiên của chuyến hành trình, ông đã gây được một ảnh hưởng sâu rộng đến nỗi người ta vây quanh ông không chịu rời, người ta nhìn ông không chỉ như một nhà truyền giáo mà gần như một đấng phi phàm. Hôm qua, thấy nét mặt ông hân hoan, tôi bèn hỏi ông đang có công chuyện gì, ông đáp: "Tôi đang gieo hạt!". Cậu Petronius biết rằng hiện nay ông đang sống giữa các gia nhân của tôi, cậu rất muốn được gặp ông, cả ngài Xeneka cũng thế, ngài đã được nghe Ganlon kể về ông. Nhưng này, những vì sao đã nhạt rồi, hỡi nàng Ligia, còn ngôi sao "Lyxypher" của buổi sớm mai mỗi lúc một thêm sáng. Chẳng mấy chốc nữa rạng đông sẽ làm mặt biển ửng hồng, mọi vật hãy còn đang say ngủ, chỉ riêng mình tôi đang nghĩ tới nàng và đang yêu nàng. Xin hãy gửi tới nàng lời cầu chúc cùng lúc với rạng đông, hỡi "sponsa me"(1)
Chú thích:
(1) La tinh: Người đỡ đầu của tôi.