THÁNG THỨ HAI - MÙA HẠ
NGÀY THỨ MƯỜI LĂM
Esa nặng nhọc lê bước vào phòng. Bà thấy bối rối và mệt nhọc. Tuổi già, bà nhận thức ra, cuối cùng đã báo động cho bà. Trước nay bà vẫn ý thức về sự mệt nhọc của thân xác, nhưng vì trí óc bà chưa thấy mệt mỏi. Thế mà giờ đây bà phải thừa nhận sự căng thẳng tinh thần đã đè nặng lên cơ thể già cỗi của bà.
Nếu bây giờ bà biết được, và bà tin là mình đã biết được, sự nguy hiểm từ phía nào đến, thì sự hiểu biết đó cũng không cho phép tinh thần bà được nghỉ ngơi chút nào. Ngược lại bà lại càng phải báo động, cảnh giác hơn bao giờ hết từ khi bà, một cách có cân nhắc, đã thu hút sự chú ý của kẻ thù vào bà. Còn chứng cớ - phải có chứng cớ... nhưng bằng cách nào?
Chính ở điểm này, bà nhận thức rằng tuổi già đã chống lại bà. Bà quá mệt mỏi để làm một nỗ lực sáng tạo tinh thần, để tìm ra một phương cách. Tất cả điều bà còn đủ sức làm là tự vệ - báo động, cảnh giác, canh phòng thật cẩn mật.
Bởi vì kẻ sát nhân - bà không có ảo tưởng nào về điều này - sẽ sẵn sàng để giết người một lần nữa.
Thế mà, bà không hề muốn làm nạn nhân kế tiếp. Bà chắc chắn rằng thuốc độc là phương tiện mà kẻ thù sẽ dùng. Bạo lực thì chắc sẽ không thực hiện được vì bà không bao giờ ở một mình, luôn luôn có cả hàng chục đứa tớ gái vây quanh bà. Như thế thì chỉ có thuốc độc thôi. Được rồi, về mặt này thì bà có thể liệu được. Renisenb tự tay nấu nướng và mang thức ăn cho bà. Nàng cũng tự mang rượu vào cho bà và sau khi để một đứa nô lệ nếm thử, bà đợi hai mươi bốn tiếng đồng hồ để chắc chắn rằng không có gì đã. Bà còn bắt Renisenb cũng dùng thức ăn và rượu với bà, mặc dù bà không hề sợ Renisenb. Dù sao thì cẩn thận vẫn hơn.
Giữa những khoảng thời gian đó, bà ngồi bất động, cố hướng trí óc đã mệt mỏi của bà vào việc nghĩ ra một phương cách để chứng minh được sự thật, hoặc ngồi ngắm đứa tớ gái nhỏ đang hồ và xếp áo quần, hoặc xâu mấy sợi dây chuyền. Tối hôm nay bà rất mệt nhọc... Bà vừa mới gặp Imhotep theo yêu cầu của ông để thảo luận về vấn đề cưới hỏi của Renisenb trước khi ông đích thân nói chuyện với con gái.
Imhotep, còm cõi và day dứt, giờ đây chỉ còn là một cái bóng của chính ông trước kia. Phong cách ông đã mất hết vẻ kiêu ngạo và tự tin. Giờ đây ông chỉ còn biết dựa vào ý chí cương cường và tính cả quyết của mẹ.
Về phần Esa, bà sợ, rất sợ, nói một điều gì sai lầm. Nhiều mạng người có thể tùy thuộc vào một tiếng sai lầm của bà.
Cuối cùng, bà đồng ý việc hôn nhân lúc này là khôn ngoan, cũng chẳng có đâu thì giờ mà đi tìm một anh chồng trong vô số những nhân vật quan trọng trong gia đình. Mà nói cho cùng, bên đàng gái mới quan trọng. Anh chồng chẳng qua chỉ là người điều hành cái tài sản để lại cho Renisenb và con cái của nàng.
Nói đến vấn đề cân nhắc giữa Hori - một người đàn ông ngay thẳng, thân thiết lâu năm với gia đình, con trai một địa chủ nhỏ ở khít cạnh đất của gia đình Imhotep - với chàng trẻ tuổi Kameni vốn có họ với gia đình.
Esa cân nhắc vấn đề thật kỹ lưỡng trước khi phát biểu. Một lời nói sai thôi thì tai họa sẽ đến. Rồi bà đã trả lời, nhấn mạnh ý bà bằng cái tính cương cường của mình. Bà nói, Kameni chắc chắn là người chồng tốt nhất của Renisenb - Việc tuyên bố và những nghi thức cần thiết tiếp theo - cắt giảm đi rất nhiều vì những tổn thất gần đây của gia đình - sẽ thực hiện trong vòng một tuần. Nghĩa là, nếu Renisenb bằng lòng Kameni là một chàng trai khỏe đẹp - hai đứa sẽ sinh những đứa con khỏe mạnh. Hơn nữa hai đứa lại yêu nhau mà.
Ừ, Esa thầm nghĩ, thế là mình đã ném con xúc xắc ra trên bàn. Điểm sẽ do chính con xúc xắc định đoạt. Bây giờ mọi sự đã ngoài tầm tay bà. Bà đã làm những gì mà bà nghĩ là thích đáng nhất. Còn nếu có sự rủi may thì... Esa vốn cũng thích những cuộc đấu cờ như Ipy đã chơi. Đời sống có bao giờ an toàn đâu, phải liều cuộc rủi may để thắng ván cờ.
Bước trở về phòng, bà đưa mắt ngờ vực nhìn chung quanh. Đặc biệt xem xét lại cẩn thận chiếc bình rượu nho lớn. Bình rượu đã được bọc và niêm lại khi bà rời phòng. Bà luôn luôn niêm lại khi ra khỏi phòng, còn dấu niêm thì đeo lủng lẳng nơi cổ bình.
Đúng, về mặt này thì bà không liều lĩnh chút nào. Esa cười cục cục với một vẻ khoái trá láu lỉnh. Không dễ giết một bà cụ già đâu. Bà biết giá trị của cuộc sống... và biết hầu hết những thủ thuật nữa. Còn ngày mai... bà gọi đứa tớ gái nhỏ:
- Hori hiện giờ ở đâu, mày có biết không?
Đứa tớ gái trả lời là theo nó biết Hori đi lên Lăng.
Esa gật đầu hài lòng:
- Lên tìm nó ở đấy. Bảo anh ta sáng ngày mai, khi Imhotep và Yahmose đi ra ngoài đồng, mang theo Kameni để ghi chép sổ sách, và khi Kait ra hồ chơi với bầy con thì anh ta đến gặp ta ở đây. Mày hiểu không? Lập lại xem nào?
Khi đứa tớ gái lập lại xong xuôi, Esa bảo nó đi.
Đúng, bà hài lòng về kế hoạch của mình. Việc hội ý với Hori sẽ hoàn toàn kín đáo vì bà sẽ sai Henet đi coi sóc việc dệt vải. Bà sẽ báo động cho Hori biết những gì sẽ xảy ra và hai người có thể nói chuyện với nhau tự do.
Khi đứa bé gái da đen trở lại báo tin là Hori sẽ làm đúng như lời bà dặn, Esa thở dài nhẹ nhõm.
Giờ đây, mọi việc đã sắp đặt xong xuôi, sự mệt nhọc trùm lên cả người bà như một cơn lũ. Bà bảo đứa tớ gái đem bình dầu thơm đến xoa chân tay cho mình.
Nhịp xoa bóp dầu đều đều làm bà dịu trở lại và chất dầu làm giảm đi cơn đau nhức của khớp xương.
Cuối cùng, bà nằm duỗi người ra, đầu gối lên chiếc gối gỗ và ngủ... những nỗi sợ hãi nguôi dần...
Bà thức dậy thật lâu sau đó với một cảm giác lạnh lẽo kỳ lạ. Chân tay bà đang tê cứng và chết dần... Giống như một cơn co rút trùm lên toàn thân bà. Nó làm tê liệt trí óc, ý chí, làm chậm lại nhịp đập của trái tim bà...
Bà thầm nghĩ: "Đây là cái chết..."
Một cái chết kỳ lạ, không có triệu chứng, không một dấu hiệu báo trước. Thế ra, bà tự nhủ. Người già chết như thế này đây... Và rồi đột nhiên một phán đoán chính xác hơn đến với bà. Đây không phải là một cái chết tự nhiên: đây là một đòn của kẻ tử thù trong bóng tối đánh ra.
Thuốc độc...
Nhưng bằng cách nào? Khi nào? Tất cả đồ ăn thức uống của bà đã được nếm thử, được canh giữ cẩn thận, không hề có một sơ sót nhỏ nào.
Vậy thì bằng cách nào? Khi nào?
Bằng những tia sáng yếu ớt cuối cùng của trí tuệ, Esa cố gắng xuyên thủng miền bí mật đó. Bà phải biết - bà phải biết trước khi chết.
Bà cảm thấy sức nặng đè lên trái tim mỗi lúc một tăng - sự lạnh lẽo chết chóc - một cách chầm chậm và đau đớn, hơi thở bà hụt dần.
Và đột nhiên, từ trong quá khứ, một ký ức chập chờn hiện đến giúp bà hiểu được lý do. Một thí nghiệm của cha bà ngày xưa trên da con cừu đã cạo sạch lông cho thấy một vài thứ thuốc độc có thể thấm qua làn da. Mỡ cừu, dầu xức làm bằng mỡ cừu... Đó là cách kẻ thù với tay tới bà. Thuốc độc đã được hòa vào lọ dầu thơm để xoa người, vốn rất cần thiết cho phụ nữ Ai Cập...
Và ngày mai... Hori... anh ta sẽ không biết... bà không còn bảo cho anh ta biết được nữa... Quá muộn rồi.
Sáng hôm sau, đứa nô lệ gái hoảng hốt chạy khắp nhà thất thanh báo cho mọi người biết nữ chủ nhân của nó đã chết trong giấc ngủ.
II
Imhotep đứng lặng nhìn xuống thi thể của mẹ. Mặt ông buồn rầu, nhưng không lộ vẻ gì ngờ vực. Ông nghĩ, mẹ mình chết vì tuổi già.
"Mẹ đã chết" ông tự nói. "Đúng vậy, mẹ già rồi. Chắc chắc bà đã đến thời về với thần Osiris, và tất cả những lo âu phiền muộn đã thúc nhanh cái chết. Nhưng có vẻ cái chết đến với mẹ một cách khá an lành. Dầu sao thì cũng nhờ ơn thần Re, vì đây là một cái chết không có tác động bởi con người hay ma quỷ. Không hề có dấu vết bạo lực ở đây. Cứ trông vẻ thanh thản của mẹ thì biết".
Renisenb khóc lóc và Yahmose an ủi nàng. Henet thì chạy tới chạy lui hết thở dài lại lắc đầu, than thở rằng Esa thật là một mất mát lớn lao và mụ Henet xưa nay vẫn tận tụy với Esa biết chừng nào. Kameni thôi hát hò và bày tỏ một bộ mặt tang tóc hích hợp.
Hori đến và đứng lặng nhìn xuống thi thể bà cụ già. Đúng vào giờ bà gọi anh đến. Anh tự hỏi, bà muốn nói chính xác điều gì với mình.
Bà đã có một điều khẳng định để nói với anh.
Giờ đây anh sẽ không bao giờ biết được nữa.
Nhưng anh nghĩ, có lẽ mình có thể đoán được...
NGÀY THỨ MƯỜI LĂM
Esa nặng nhọc lê bước vào phòng. Bà thấy bối rối và mệt nhọc. Tuổi già, bà nhận thức ra, cuối cùng đã báo động cho bà. Trước nay bà vẫn ý thức về sự mệt nhọc của thân xác, nhưng vì trí óc bà chưa thấy mệt mỏi. Thế mà giờ đây bà phải thừa nhận sự căng thẳng tinh thần đã đè nặng lên cơ thể già cỗi của bà.
Nếu bây giờ bà biết được, và bà tin là mình đã biết được, sự nguy hiểm từ phía nào đến, thì sự hiểu biết đó cũng không cho phép tinh thần bà được nghỉ ngơi chút nào. Ngược lại bà lại càng phải báo động, cảnh giác hơn bao giờ hết từ khi bà, một cách có cân nhắc, đã thu hút sự chú ý của kẻ thù vào bà. Còn chứng cớ - phải có chứng cớ... nhưng bằng cách nào?
Chính ở điểm này, bà nhận thức rằng tuổi già đã chống lại bà. Bà quá mệt mỏi để làm một nỗ lực sáng tạo tinh thần, để tìm ra một phương cách. Tất cả điều bà còn đủ sức làm là tự vệ - báo động, cảnh giác, canh phòng thật cẩn mật.
Bởi vì kẻ sát nhân - bà không có ảo tưởng nào về điều này - sẽ sẵn sàng để giết người một lần nữa.
Thế mà, bà không hề muốn làm nạn nhân kế tiếp. Bà chắc chắn rằng thuốc độc là phương tiện mà kẻ thù sẽ dùng. Bạo lực thì chắc sẽ không thực hiện được vì bà không bao giờ ở một mình, luôn luôn có cả hàng chục đứa tớ gái vây quanh bà. Như thế thì chỉ có thuốc độc thôi. Được rồi, về mặt này thì bà có thể liệu được. Renisenb tự tay nấu nướng và mang thức ăn cho bà. Nàng cũng tự mang rượu vào cho bà và sau khi để một đứa nô lệ nếm thử, bà đợi hai mươi bốn tiếng đồng hồ để chắc chắn rằng không có gì đã. Bà còn bắt Renisenb cũng dùng thức ăn và rượu với bà, mặc dù bà không hề sợ Renisenb. Dù sao thì cẩn thận vẫn hơn.
Giữa những khoảng thời gian đó, bà ngồi bất động, cố hướng trí óc đã mệt mỏi của bà vào việc nghĩ ra một phương cách để chứng minh được sự thật, hoặc ngồi ngắm đứa tớ gái nhỏ đang hồ và xếp áo quần, hoặc xâu mấy sợi dây chuyền. Tối hôm nay bà rất mệt nhọc... Bà vừa mới gặp Imhotep theo yêu cầu của ông để thảo luận về vấn đề cưới hỏi của Renisenb trước khi ông đích thân nói chuyện với con gái.
Imhotep, còm cõi và day dứt, giờ đây chỉ còn là một cái bóng của chính ông trước kia. Phong cách ông đã mất hết vẻ kiêu ngạo và tự tin. Giờ đây ông chỉ còn biết dựa vào ý chí cương cường và tính cả quyết của mẹ.
Về phần Esa, bà sợ, rất sợ, nói một điều gì sai lầm. Nhiều mạng người có thể tùy thuộc vào một tiếng sai lầm của bà.
Cuối cùng, bà đồng ý việc hôn nhân lúc này là khôn ngoan, cũng chẳng có đâu thì giờ mà đi tìm một anh chồng trong vô số những nhân vật quan trọng trong gia đình. Mà nói cho cùng, bên đàng gái mới quan trọng. Anh chồng chẳng qua chỉ là người điều hành cái tài sản để lại cho Renisenb và con cái của nàng.
Nói đến vấn đề cân nhắc giữa Hori - một người đàn ông ngay thẳng, thân thiết lâu năm với gia đình, con trai một địa chủ nhỏ ở khít cạnh đất của gia đình Imhotep - với chàng trẻ tuổi Kameni vốn có họ với gia đình.
Esa cân nhắc vấn đề thật kỹ lưỡng trước khi phát biểu. Một lời nói sai thôi thì tai họa sẽ đến. Rồi bà đã trả lời, nhấn mạnh ý bà bằng cái tính cương cường của mình. Bà nói, Kameni chắc chắn là người chồng tốt nhất của Renisenb - Việc tuyên bố và những nghi thức cần thiết tiếp theo - cắt giảm đi rất nhiều vì những tổn thất gần đây của gia đình - sẽ thực hiện trong vòng một tuần. Nghĩa là, nếu Renisenb bằng lòng Kameni là một chàng trai khỏe đẹp - hai đứa sẽ sinh những đứa con khỏe mạnh. Hơn nữa hai đứa lại yêu nhau mà.
Ừ, Esa thầm nghĩ, thế là mình đã ném con xúc xắc ra trên bàn. Điểm sẽ do chính con xúc xắc định đoạt. Bây giờ mọi sự đã ngoài tầm tay bà. Bà đã làm những gì mà bà nghĩ là thích đáng nhất. Còn nếu có sự rủi may thì... Esa vốn cũng thích những cuộc đấu cờ như Ipy đã chơi. Đời sống có bao giờ an toàn đâu, phải liều cuộc rủi may để thắng ván cờ.
Bước trở về phòng, bà đưa mắt ngờ vực nhìn chung quanh. Đặc biệt xem xét lại cẩn thận chiếc bình rượu nho lớn. Bình rượu đã được bọc và niêm lại khi bà rời phòng. Bà luôn luôn niêm lại khi ra khỏi phòng, còn dấu niêm thì đeo lủng lẳng nơi cổ bình.
Đúng, về mặt này thì bà không liều lĩnh chút nào. Esa cười cục cục với một vẻ khoái trá láu lỉnh. Không dễ giết một bà cụ già đâu. Bà biết giá trị của cuộc sống... và biết hầu hết những thủ thuật nữa. Còn ngày mai... bà gọi đứa tớ gái nhỏ:
- Hori hiện giờ ở đâu, mày có biết không?
Đứa tớ gái trả lời là theo nó biết Hori đi lên Lăng.
Esa gật đầu hài lòng:
- Lên tìm nó ở đấy. Bảo anh ta sáng ngày mai, khi Imhotep và Yahmose đi ra ngoài đồng, mang theo Kameni để ghi chép sổ sách, và khi Kait ra hồ chơi với bầy con thì anh ta đến gặp ta ở đây. Mày hiểu không? Lập lại xem nào?
Khi đứa tớ gái lập lại xong xuôi, Esa bảo nó đi.
Đúng, bà hài lòng về kế hoạch của mình. Việc hội ý với Hori sẽ hoàn toàn kín đáo vì bà sẽ sai Henet đi coi sóc việc dệt vải. Bà sẽ báo động cho Hori biết những gì sẽ xảy ra và hai người có thể nói chuyện với nhau tự do.
Khi đứa bé gái da đen trở lại báo tin là Hori sẽ làm đúng như lời bà dặn, Esa thở dài nhẹ nhõm.
Giờ đây, mọi việc đã sắp đặt xong xuôi, sự mệt nhọc trùm lên cả người bà như một cơn lũ. Bà bảo đứa tớ gái đem bình dầu thơm đến xoa chân tay cho mình.
Nhịp xoa bóp dầu đều đều làm bà dịu trở lại và chất dầu làm giảm đi cơn đau nhức của khớp xương.
Cuối cùng, bà nằm duỗi người ra, đầu gối lên chiếc gối gỗ và ngủ... những nỗi sợ hãi nguôi dần...
Bà thức dậy thật lâu sau đó với một cảm giác lạnh lẽo kỳ lạ. Chân tay bà đang tê cứng và chết dần... Giống như một cơn co rút trùm lên toàn thân bà. Nó làm tê liệt trí óc, ý chí, làm chậm lại nhịp đập của trái tim bà...
Bà thầm nghĩ: "Đây là cái chết..."
Một cái chết kỳ lạ, không có triệu chứng, không một dấu hiệu báo trước. Thế ra, bà tự nhủ. Người già chết như thế này đây... Và rồi đột nhiên một phán đoán chính xác hơn đến với bà. Đây không phải là một cái chết tự nhiên: đây là một đòn của kẻ tử thù trong bóng tối đánh ra.
Thuốc độc...
Nhưng bằng cách nào? Khi nào? Tất cả đồ ăn thức uống của bà đã được nếm thử, được canh giữ cẩn thận, không hề có một sơ sót nhỏ nào.
Vậy thì bằng cách nào? Khi nào?
Bằng những tia sáng yếu ớt cuối cùng của trí tuệ, Esa cố gắng xuyên thủng miền bí mật đó. Bà phải biết - bà phải biết trước khi chết.
Bà cảm thấy sức nặng đè lên trái tim mỗi lúc một tăng - sự lạnh lẽo chết chóc - một cách chầm chậm và đau đớn, hơi thở bà hụt dần.
Và đột nhiên, từ trong quá khứ, một ký ức chập chờn hiện đến giúp bà hiểu được lý do. Một thí nghiệm của cha bà ngày xưa trên da con cừu đã cạo sạch lông cho thấy một vài thứ thuốc độc có thể thấm qua làn da. Mỡ cừu, dầu xức làm bằng mỡ cừu... Đó là cách kẻ thù với tay tới bà. Thuốc độc đã được hòa vào lọ dầu thơm để xoa người, vốn rất cần thiết cho phụ nữ Ai Cập...
Và ngày mai... Hori... anh ta sẽ không biết... bà không còn bảo cho anh ta biết được nữa... Quá muộn rồi.
Sáng hôm sau, đứa nô lệ gái hoảng hốt chạy khắp nhà thất thanh báo cho mọi người biết nữ chủ nhân của nó đã chết trong giấc ngủ.
II
Imhotep đứng lặng nhìn xuống thi thể của mẹ. Mặt ông buồn rầu, nhưng không lộ vẻ gì ngờ vực. Ông nghĩ, mẹ mình chết vì tuổi già.
"Mẹ đã chết" ông tự nói. "Đúng vậy, mẹ già rồi. Chắc chắc bà đã đến thời về với thần Osiris, và tất cả những lo âu phiền muộn đã thúc nhanh cái chết. Nhưng có vẻ cái chết đến với mẹ một cách khá an lành. Dầu sao thì cũng nhờ ơn thần Re, vì đây là một cái chết không có tác động bởi con người hay ma quỷ. Không hề có dấu vết bạo lực ở đây. Cứ trông vẻ thanh thản của mẹ thì biết".
Renisenb khóc lóc và Yahmose an ủi nàng. Henet thì chạy tới chạy lui hết thở dài lại lắc đầu, than thở rằng Esa thật là một mất mát lớn lao và mụ Henet xưa nay vẫn tận tụy với Esa biết chừng nào. Kameni thôi hát hò và bày tỏ một bộ mặt tang tóc hích hợp.
Hori đến và đứng lặng nhìn xuống thi thể bà cụ già. Đúng vào giờ bà gọi anh đến. Anh tự hỏi, bà muốn nói chính xác điều gì với mình.
Bà đã có một điều khẳng định để nói với anh.
Giờ đây anh sẽ không bao giờ biết được nữa.
Nhưng anh nghĩ, có lẽ mình có thể đoán được...